Vuurwèrk: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
plaetje ingevoeg
K v.t. (assimilatie) en woordgesjlachte e.a.
Tekslien 9:
==Gesjiedenis==
Vuurwèrk is waorsjienlik óntdek door de [[Bengale]] ('t waord 'Bengaals vuurwèrk' verwies nag nao 't landj [[Bangladesh]]), meh waerde pas op groeate sjaol gebroek door de [[Chineze]], aan 't begin van ózze [[jaortèlling]]. Die gebroekte 't biej [[religie]]uze gebeurtenisse óm kwaoje [[geis]]te te verdrieve.
[[Militair]]e gebroeke vuurwèrk ouch waal ins veur verleechting van terrein of 't gaeve van [[Signaal|signale]]. De Chineze besjiktebesjikde zeker vanaaf de vreuge [[13e eeuw]] euver [[buskruut]], 't belangriekste bestandjsdeil van vuurwèrk. Net naodet de Chineze 't buskruut hadde óntdek, deje die d'r al proeveprove mit. Oet de proeveprove kwome versjèllendje saorte vuurwèrk veur. 't ChineseChinees vuurwèrk waerde veural gemaak in de stad [[Liu Yang]], wo [[weitensjap]]pers wèrktewèrkde aan de speciale effècte en krach van 't explosieve good. Vuurwèrk vónj nao de óntdekking snel ziene waeg nao [[Europa]]. Dao waerde 't óntvange mit groeat vertoean, aan väöleväöl häöf waerde spèktakele mit vuurwèrk opgeveurdj, ónger mieë aan 't [[Kestieël van Versailles|Haof van Versailles]].
Tösse 1622 en 1628 zörgdje de jezuïet [[Kircher]] veur vuurwèrk wie de keurvors [[Kölle]] bezóch.
 
== Chemische reactie ==
Biej vuurwèrk traeje meistal [[oxidatie]]reacties op tösse 'ne zuurstofgaever en 'ne zuurstofverbroeker. Door versjèllendje chemische stoffe aan 't brandjbare of óntplofbare mingsel toe te voegevoge kinne versjèllendje kleurkleure leech óntstaon. Dit is te verglieke mit 't versjiensel wienieë me [[kaoperoxide]] poejer(greun leech) of paeper (roead leech) in 'nen branjendje vlam struijt.
 
== Slaachoffers ==
Eder jaor valle d'r ouch in [[Nederlandj]] väöl doeaje en gewónje es gevolg van vuurwèrk. Duk kömp dit ómdet de flesj wo 't vuurwèrk vanaaf wuuertj gesjaote neet verzwaord is of ómdet ze 't vuurwèrk te lank inne henj gelaote hadde. VäöleVäöl instanties wo ónger [[SIRE]] perbieëre mit behölp van campagnes dit te veurkómme. Mit spotjes op de televies en op internet wuurtj d'r aandach besteed aan de risico's biej 't aafstaeke van vuurwèrk. Die zeen veural op jóngere gerich.
 
[[ast:Pirotecnia]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Vuurwèrk"