Versie op 31 dec 2007 20:11 bewirk Ooswesthoesbes (Euverlèk \| biedrages) Administrators 32.887 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Gank nao de veurige diff		Versie op 31 dec 2007 20:18 bewirk óngedaon make Ooswesthoesbes (Euverlèk \| biedrages) Administrators 32.887 bewerkingen grotendeils nl Gank nao de volgende diff →
Tekslien 8: Vuurwèrk is waorsjienlik óntdek door de [[Bengale]] ('t waord 'Bengaals vuurwèrk' verwies nag nao 't landj [[Bangladesh]]), meh waerde pas op groeate sjaol gebroek door de [[Chineze]], aan 't begin van ózze [[jaortèlling]]. Die gebroekte 't biej [[religie]]uze gebeurtenisse óm kwaoje [[geis]]te te verdrieve. [[Militair]]e gebroeke vuurwèrk ouch waal ins veur verleechting van terrein of 't gaeve van [[Signaal\|signale]]. De Chineze besjikte zeker vanaaf de vreuge [[13e eeuw]] euver [[buskruut]], 't belangriekste bestandjsdeil van vuurwèrk. Net naodet de Chineze 't buskruut hadde óntdek, deje die d'r al proeve mit. Oet de proeve kwome versjèllendje saorte vuurwèrk veur. 't Chinese vuurwèrk waerde veural gemaak in de stad [[Liu Yang]], wo [[weitensjap]]pers wèrkte aan de speciale effècte en krach van 't explosieve good. Vuurwèrk vónj nao de óntdekking snel ziene waeg nao [[Europa]]. Dao waerde 't óntvange mit groeat vertoean, aan väöle häöf waerde spèktakele mit vuurwèrk opgeveurdj, ónger mieë aan 't [[Kestieël van Versailles\|Haof van Versailles]]. == Chemische reactie == Biej vuurwèrk traeje meistal [[oxidatie]]reacties op tösse 'ne zuurstofgaever en 'ne zuurstofverbroeker. Door versjèllendje chemische stoffe aan 't brandjbare of óntplofbare mingsel toe te voege kinne versjèllendje kleur leech óntstaon. Dit is te verglieke mit 't versjiensel wienieë me [[kaoperoxide]] poejer(greun leech) of paeper (roead leech) in 'ne branjendje vlam struijt. == Slaachoffers == Eder jaor valle d'r ouch in [[Nederlandj]] väöl doeaje en gewónje es gevolg van vuurwèrk. Dùk kömp dit ómdet de flesj wo 't vuurwèrk vanaaf wuuertj gesjaote neet verzwaord is of ómdet ze 't vuurwèrk te lank inne henj gelaote hadde. Väöle instanties wo ónger [[SIRE]] perbieëre mit behölp van campagnes dit te veurkómme. Mit spotjes op de televies en op internet wuurtj d'r aandach besteed aan de risico's biej 't aafstaeke van vuurwèrk. Die zeen veural op jóngere gerich. [[ast:Pirotecnia]] [[bg:Фойерверк]] [[ca:Focs artificials]] [[chr:ᎠᏍᏆᏂᎪᏒᏗ ᏂᎦᎵᏍᏔᏂᏙᎲ]] [[cs:Ohňostroj]] [[da:Fyrværkeri]] [[de:Feuerwerk]] [[en:Firework]] [[eo:Artfajraĵo]] [[es:Pirotecnia]] [[fa:آتش‌بازی]] [[fi:Ilotulitus]] [[fr:Feu d'artifice]] [[he:זיקוקין די-נור]] [[it:Fuoco d'artificio]] [[ja:花火]] [[ko:불꽃놀이]] [[ms:Bunga api]] [[nl:Vuurwerk]] [[nn:Fyrverkeri]] [[no:Fyrverkeri]] [[pl:Sztuczne ognie]] [[pt:Foguete pirotécnico]] [[ru:Фейерверк]] [[simple:Firework]] [[sk:Ohňostroj]] [[sl:Ognjemet]] [[sv:Fyrverkeri]] [[th:ดอกไม้ไฟ]] [[tr:Havai fişek]] [[yi:פייער ווארקס]] [[zh:烟花]]

Vuurwèrk: Versjèl tösje versies