Sol Invictus: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nuuj pazjena: {{dialek|Norbiks}} '''Sol Invictus''' (Latien ''oonövverwinneleke zon'') waor in 't late Romeins Riek d'r naam van driej opèènvolgende gode. |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Norbiks}}
'''Sol Invictus''' ([[Latien]] ''oonövverwinneleke zon'') of '''Deus Sol Invictus''' (''oonöverwinneleke zonnegod'') waor in 't late [[Romeins Riek]] d'r naam van driej opèènvolgende gode.
D'r titel ''Deus Sol Invictus'' waoërt gevörmd nao analogie mèt de [[keizer]]leke titulatuur va ''Pius Felix Invictus'' (''"plichsgetroew, fortuinlek, oonöverwinnelek"''); dit in taegensjtèlling töt d'r ieëdere landboewcultus [[Sol Indiges]] (''"zon in de aeërd"'').
't Festival van de oonöverwinneleke zon '''Dies Natalis Solis Invicti''' (''"verjäördaag van de oonöverwinneleke zon"'') waoërt geveerd bie 't örsjte lenge van de daag nao de [[weenterzonnewende]], tiedens de "wedergeboorte" van de zon, op [[25 december]].
==Elagabalus==
D'r titel ''Deus Sol Invictus'' waoërt bekaand oonder keizer [[Elagabalus]] dae mèt gewaeld de verering van [[El Gebal]] of ''Elegabal'', d'r zonnegod van z'n gebaoërtesjtad [[Emesa]] in [[Syrië]], oplag. Na z'ne doeëd in 222 na Chr. raakde d'r cultus in verval, mae nog bies mieë wie 'ne ieëw later waoërte romeinse keizers op munte afgebeeld mèt de zonnekroeën van ''Deus Sol Invictus''.
Daonaeve waoërt d'r titel ''Invictus'' ooch gebruukd väör [[Mithras]] in inscripties dör verieërders en mieë algemèng vör d'r krèègsgod [[Mars]].
==Aurelianus==
Keizer [[Aurelianus]] introduceerde in 270 na Chr. d'r cultus van ''Sol Invictus'' es officiële sjtaotsreligie oeëbie Sol d'r hoofdgod van 't riek waoërt en Aurelianus es keizer 'n zonnekroeën gong drage. Aurelianus' Sol oontsjtong oet ''El Gebal'' en [[Apollo]] mae vertuuënde 'n wietgaonde [[syncretisme (religie)|syncretisme]] mèt ''Mithras'' en d'r cultus noom väöl cultelemente van 't [[mithraïsme]] över, oeë-oonder de väörsjtèlling van de godheid es 'n baardeloze jongere. Aurelianus droog d'r taempel van ''Sol Invictus'' op 25 december 274 op tiedens de ''Dies Natalis Solis Invicti''. Me nèmt aa dat Aurelianus de wedergeboorte van de zon symbolisch wol vereenzelvigen mèt de aanhoudende vernujjinge van 't romeinse rijk. Ooch wert veroondersjtèld dat in de ''Dies Natalis Solis Invicti'' de oorsjprong liegkt va [[Kaeërsjmès]].
==Constantien==
D'r cultus van ''Sol Invictus'' bleef 'n belangriek fundamaent väör 't keizerlek gezag bies 't decreet van [[Theodosius I]] de dato 27 februari 390, dat bepaalde dat allèng [[Concilie van Nicaea I|Niceens christendom]] acceptabel waor es religie. Zelfs [[Constantien de Groete]] leet väör z'n (veroondersjtèlde) bekieëring töt 't christendom munte sjloeë mèt de aafbeelding van ''Deus Sol Invictus'', en leet per decreet de dato 7 maart [[321]] d'r 'daag van de zon' d'r tegenwoordige [[zoondèg]] (''dies Solis'') tot officiële romeinse rusdaag oetrope.
==Sol Invictus en 't christendom==
't Christendom noom ènkele gebruke över van d'r ''Sol Invictus'' cultus, dat ooch dudelèk wert in vreug christelijke [[iconografie]] oeëin Christus wert aafgebeeld mèt 'n zonnekroeën.
Daonaeve zeunt d'r väöl parralelle tösje Mithras en Jezus en tösje de ''Dies Natalis Solis Invicti'' en Kaeërsjmès.
==Extern leenke==
*[http://www.newadvent.org/cathen/03724b.htm Catholic Encyclopedia: Christmas] (Engelsj)
*[http://www.ethesis.net/invictus/invictus_inhoud.htm P. Devlaminck, ''De Cultus van Sol Invictus. Een vergelijkende studie tussen keizer Elagabal (218-222) en keizer Aurelianus (270-275)'', diss. Universiteit Gent, 2003-2004.]
[[Categorie:Romeins Riek]]
| |||