Mofers: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
logischere volgorde en linkske d'r biej
Pater (Euverlèk | biedrages)
K Efkes euveral "Mofers" van gemaak i.p.v. "Moferts".
Tekslien 1:
{{Dialek|Mofers}}
 
'''Mofers''' of '''Moferts''' is de [[taal]], die gespraoke weurtwuuertj in de [[Mofert (stad)|stad Mofert]] en 't boetegebied van Mofert. MofertsMofers is 'n variant van 't [[Limburgs]] of [[Belsj Limburgs|Belgisch-Limburgs]].
 
==Kinmèrke==
Tekslien 8:
 
===Hoogduitse klankversjuving===
Ein van de kènmèrke vanne [[Hoogduitse klankversjuving]] vinje veer gedeiltelik in `t MofertsMofers truuk. Mofert lègk ten zuide vanne [[Uerdinger Linie]], wodoor in sommige gevalle de "k" in een "ch" verangerd is, beveurbeeldj "i'''ch'''", "mi'''ch'''". Bie de meiste anger wäörd haet deze [[klankversjuving]] neet plaatsgevónje. Mofert lègk dan ouch ten noorde vanne [[Benrather Linie]], ouch waal bekindj es de ''maken/machen''-lien.
 
==="Doe"===
In `t MofertsMofers gebroek me "doe" es [[persuuenlik veurnaamwaord]] twieëde persoean inkelvoud [[nominatief]]. Nominatief wiltj in dit geval zègke det `t waord `t [[óngerwerp (grammatica)|óngerwerp]] vanne zin is. Es `t waord geliek achter `t [[wirkwaord]] steit en neet [[klemtoean|beklemtoeand]] weurtwuuertj, dan zaet me "se", beveurbeeldj: "Höbs '''se''' det al gedaon?". `t Waord "dich" kump ouch in `t MofertsMofers veur es twieëde persoean inkelvoud, mer dan alein mer es `t waord `n [[veurwerp (grammatica)|veurwerp]] van de zin is. Veurbeeldj: "Höbs se '''dich''' pien gedaon?".
 
==="Boum"===
De meiste wäörd, die in `t [[Nederlands]] `n lang "oo" höbbe, sprik me in `t MofertsMofers mit `n "ou" oet. Wie "b'''ou'''m", "'''ou'''ch" en "r'''ou'''k".
 
===Mouillering===
Bie [[zelfstenjig naamwaord|zelfstenjige naamwäörd]] mit `n "d" op `t inj kump in `t MofertsMofers [[mouillering]] veur: "grónd'''j'''". Mofert haet speciale regels veur `t gebroek van de mouillering bie wirkwäörd inne derde persoean inkelvoud. Bie sommige wirkwäörd weurtwuuertj de mouillering waal gebroek, en bie angere wäörd weer neet. [[Pierre Bakkes]] haet oeats gesjreve: "`n Goje Moferter geit en steit, mer wit'''j''' en kalt'''j'''.". `t Is lestig óm aan te gaeve wienieë de mouillering waal of neet in `t MofertsMofers veurkump. Pierre Bakkes haet hiejeuver gesjreve in zien dissertatie.
 
===Panninger Linie en de ''fles/flesj''-lien===
Mofert lègk net ten weste vanne [[Panninger Linie]], wodoor me in Mofert zaet "stad", "staon". In `t MofertsMofers kump dus gein "j" tösse de "s" en de "t". Ouch aan `t inj van `n waord weurd gein "j" achter `n "s" oetgespraoke, beveurbeeldj "fles". In aad-MofertsMofers weurd waal gespraoke van "`ne fiets'''j'''".
 
===Panninger Seitenlinie===
Tekslien 26:
 
===Inj-t en inj-n===
Allewiel kintj `t MofertsMofers gein [[inj-t]] en [[inj-n]]. Beveurbeeldj: "ich brach" i.p.v. "ich brach'''t'''"; "veer make" i.p.v. "veer make'''n'''". Vreuger sjiene dees lètters waal te huuere zeen gewaes in `t MofertsMofers. Biej voltoeaide deilwaorde weurtwuuertj in 't Mofers waal de -j drachter geplaatstj, dus 't is neet ''geza'''t''''' meh ''geza'''tj'''''.
 
===Oneigelike twieëklank===
In Mofert weurtwuuertj gespraoke mit de zoeagenaamde [[oneigelikke twieëklank]], wie ieë, uue, oea. Veurbeeldje: Kieës, gruuets, kroeat.
 
==="Maedje"===
Tekslien 35:
 
==="Haje"===
Mofert lègk in `t ''h'''aj'''e''-gebied, in taengestèlling toet de meiste buurdörpe. Dao weurtwuuertj meistel "h'''aoj'''e" of "h'''awt'''e" gezag. `t Zelfde geldj veur beveurbeeldj "k'''aa'''t" en "'''aa'''d".
 
==="Wore"===
Tekslien 41:
 
==="Mótte"===
Taenge `t Nederlandse "moeten" zaet me in `t MofertsMofers "mó'''tt'''e". In de meiste Roerstreekdörpe zaet me "mo'''dd'''e".
 
===Exclusief kinmèrk===
Mofert haet ouch 'n [[exclusief kinmèrk]]. Es emes "g'''äö'''tje" zaet es verkleinwaord veur "gaat", dan wits se det dae persoean MofertsMofers sprik. D'r kan in 't Moferts gein verwarring intstaon mit 't waord wo me in 't Nederlands "gootje" taenge zeet. Det is in Moferts "'n luiterke".
 
==Sjrievers in `t MofertsMofers==
* [[Pierre Bakkes]]
 
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Mofers"