August Strindberg: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
Nuuj pazjena: {{dialek|Norbiks}}
 
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{dialek|Norbiks}}
[[Afbeelding:August Strindberg photographic selfportrait 2.jpg|right|thumb|August Strindberg]]
 
'''Johan August Strindberg''' ([[Sjtockholm]], [[22 januari]] [[1849]] – [[14 mei]] [[1912]]) waor 'ne [[Zjwede|Zjweedse]] [[sjriever]]. E waor d'r örsjte dae [[èèn-akter]]s sjreef en haat ooch vöral naam gemakd es [[toneel]]sjriever, mae e sjreef in vriewal èèder [[literair genre]]. Z'n waerk haat lang op d'r [[index]] van de [[katholiek]]e kèrk gesjtande.
 
==Waerk en laeve==
 
Strindberg waoêrt gebaore es veerde keend in 'n klèèburgerlek gezin met ach keender in Sjtockholm. Z'ne groeëtvader waor kruidenier, z'ne vader 'ne neet oonbemiddelde sjipsmakelaer. Z'ne autoritaire vader trowde mèt de meid, dochter van 'ne kleermaker. Ze sjtorf al vreug en z'ne vader hertrowde mèt 'n vrow die dör August gehaat waoërd. Strindberg begoes an 'n sjtudie in de medicijnen [[Uppsala]], die e neet aafmakde. E probeerde [[acteur]] te waeëre, mae dit lukde ooch neet. Dis poging lieëverde 'm waal 'n baan op es sjriever.
 
In 't begin sjreef Strindberg väöral [[gedicht]]e, oeë-in e zich aafzat taege de laat-romantische sjtreuming en väör expres gebroek makde van neet-poëtische wäöerd. Ooch in d'r inhoud liegkt d'r naodruk op de sjtrijdlust van de jaore na [[1880]], op 't vernujjende.
 
In [[1892]] begoes Strindberg 'n bohèmelaeve in [[Duutsjlaand]] en [[Fraankriek]]. In [[Paries]] raakde e in 'ne zjoeëre psychische crisis, dör 'mzelf ömmer ''Infernocrisis'' (1894-1896) geneumd. Later psychiatrische sjtudies weze oet dat in deze crisis van Strindberg 'n dudelijk psychopatisch elemaent aanwezig waor. Nao deze crisis zoog e d'r noodzaak öm e nuuj begin te make, wat z'n waerke opdeelt in twieë versjillende groepe. In z'n twiede periode gèft e nog ene gedichtebundel oet en dramatiek en lyriek hange nauw same. D'r Infernocrisis brach Strindberg töt 'n nuuj, oondogmatisch en oonkèrkelek mae waal christelijk religieus geleuf, oeë-in sjuld en boete 'n groeëte rol sjpäöle. Volges Strindberg waor 't lieje 'n saoërt mystiek gebäöre en in 't laeve 'ne zuveringstoesjtaand dae an de luuj waor opgelag.
 
== Maan-Vrow problematiek ==
 
Strindberg noom 't in z'n waerk op väör de, in zieng owwe laestige, positie van d'r [[maan] en de [[vadersjap|vaders]]. Dit thema keumt väöral an de orde in z'n toneelsjtuk "De vader", oeë-in e d'r sjtrijd tösje 'ne vader en 'n moder besjrieft över de opvoeding van hun dochter.
 
Strindberg sjtèlt es probleem van 't [[vadersjap]] dat 't neet eenduidig gekaand kan waeëre. [[Modersjap]] is waal ömmer dudelek. Dit brèngt mèt zich mèt dat vaders aafhankelèk werre gemakd van moders. Hoewel critici dès stellingname zoge es 'n projectie van z'n perzuënleke ervaringe kan neet werre ontkènd dat 't thema nog ömmer maatsjappelek relevant is. De [[Erkenning (familierecht)|erkenning]] va [[kind]]er däör hun vaders is nog ömmer aafhankelek van de goodkäöring dör moders.
 
Critici (met name vanoet 't [[feminisme]]) miengde lang dat Strindberg 'ne ziekelijke [[vrowehater]] waor. Z'n sjtellinge stènge in ziene tied al op gesjpanne voot mèt 't pril ontluikende feminisme.
 
== Dood ==
 
In 1899 kieërde Strindberg truuk nao Stockholm. De lètste jaore van z'n laeve waor e eenzaam en laefde geïsoleerd. E sjtorf op 63-jaorige laeftied an de gevolge va maagkanker.
 
[[categorie:sjriever|Strindberg]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/August_Strindberg"