Volksname van plante: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
wio weg en foto's |
||
Tekslien 1:
{{Dialek|Valkebergs}}
[[Plaetje:Piespöttekewkped05.JPG|thumb|300px|Piespötteke of Rierank]]
'''Volksname van plante''' zint name van plante, die luuj aan plante höbbe gegeve vanwege 't uterlik van 'n plant. Meistal sjleit de naam dan op 'n bepaald soort blaad, vröch, zaod of bloom. Of vanwege ein of miè opvallende eigesjappe, zoa es geneeskrachtig, vergieftig, de bleujperiode of 'n bepaalde toepassing. Dat waor in vreuger jaore aanleiing tot 't óntsjtoon van 'ne volksnaam.
<br>
Tekslien 7:
==Volksname in Limburg==
[[Plaetje:Rierankwkped05.JPG|thumb|300px|Rierank mèt Duvelskeersje (Heggerank)]]
De volksname in Limburg zint euver 't algemein in 't Limburgs dialek.
Hie volg 'n selectie van dialekname van plante en de herkóms van dae naam:
Regel 17 ⟶ 18:
* [[Moederkruid]] en [[Boerenwormkruid]] heisje in 't plat: [[hummesknuipke]]s: resp. wiete en gael bleumkes.
==Name nao de bleujperiode==
[[Aafbeilding:SnièklökskesSavelsbösjwkped06.JPG|thumb|250px|right|Sjnièklökskes in 't wild in de [[Savelsbösj]]]]
* [[Paosjblome]], die rónd de [[Paosje]] bleuje, heisje in ’t Nederlands [[Narcis]]sen.
* [[Meiblome]] zint [[Sering]]en woavan de buim in Mei sjoan blome geve.
Regel 23 ⟶ 25:
* [[Hómmelskroed]] ies de benaming veur minstens drie plante mèt dae naam, die gebruuk woorte um ónwaer aaf te zjwere. Hómmele beteikent dóndere. De plant ies 'n ónderdeil van de [[kroedwösj]].
==Plaats en gebruuk==
[[Plaetje:Reinevaanreinvarewörmzäödsjewkped05.JPG|thumb|right|4 Volksname: Wörmzäödsje, Reinevaan, Reinevare, Hummesknuipke]]
* De [[Metserbloom]] hèt in ’t Nederlands [[Gele Lis]] en die haet blaar zoa sjerp wie ein mets. De plant weurt ouch [[Metselbloom]] geneump, wat 'n verbastering ies. 'n Echte metselbloom ies [[Huislook]]. Dit vètplentsje, in 't plat ouch [[Tröt]] geneum, woort vreuger op de nok van sjtruèdaker geplant tege de brand.
* Boerenwormkruid weurt ouch waal [[Reinevaar]] (reinevare) of [[Reinevaan]] geneump, vanwege zien sjtandplaats, es ónkroed op de rein=grens van 'n perceel. De volksnaam [[
* [[Wiej]] ies 'n [[knotwilg]]. Mèt wiejetène of [[wiets]]je woorte hègke en mangele gevlochte of de vakke van 't vakwerk gevöld.
==Vergieftige plante==
* De [[Duvelskeersj]] ies de zjwarte bes van [[Wolfskers]] (Atropa bella donna). Es ’t woord duvel of wolf in eine plantenaam sjteit moet oes dat ein waarsjuwing zin. In dit geval zint 4 besse al fataal en veroarzake verlammingsversjiensele! Ouch de roa bes van [[Rierank]] (Ned. [[Heggerank]]) (Bryonia dioica) weurt Duvelskeersj geneump vanwege häör vergieftigheid.
* In väöl tuine zint greunblievende [[Taxuspalm]]e (Ned. Venijnboom) (Taxus baccata) aangeplant umtot zie zomer en winter veur ein sjoan, toew hègk zörge. Meh zoawaal naolde es besse van dees plant zint hièl vergieftig. Ein tekske van 50 naolde ies fataal veur miensj en deer. Dao tegeneuver sjteit dat ‘t sjnoeisel weurt gebruuk um dao ein geneesmieddel tege kanker van te make.
* De [[Sjtaekappel]], de vröch van (Ned.) [[Doornappel]], (Datura stramonium). haet hièl väöl weg van ein [[boumnoot]]. Ze haet sjuus zoan zelfde umhölsel, meh mèt dit versjil dat de sjtaekappel sjtekele haet.
| |||