Literair genre: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
pamflet d'r bie |
get d'r bie |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Norbiks}}Bie 't indele van de [[literatuur]] in genres geet me de sjtukturele elemaente nao die gebruukt waeëre um 'n verhaol te
Genres kinne evvel ooch oondersjèjje waeëre op groond van hun oonderwaerp, hun versvörm, hun gruuëde, hunne emotionele toeën, hun ''Weltanschauung'' of hun publiek.
== Horatius ==
[[Horatius]] - en ooch [[Aristoteles]] oondesjreef die indeling - verdeelde de literatuur in:
*tragedie
*epos.
== Aristoteles ==
Aristoteles, mae ooch [[Plato]], makde later 'n mieë fundamenteel indeling op groond van de meneer van aafbeelding of naobootsing:
* lyriek: lyrische poëzie is de ''persona'' van d'r dichter èèges;
* epiek: in de epische poëzie of d'r roman sjprèkt d'r dichter gedeeltelek in èège naam en löt z'n personages in de directe raej kalle (gemende vertèlling);
* dramatiek: in 't drama verdwijnt d'r dichter achter z'n personages.
Aristoteles makde al 'n oondersjèèd tussje 'hoeëg', d.w.z. ernstige en in [[verze]] gesjraeve en 'lieëg', komische in [[proza]] gesjraeve literatuur.
[[Menippos]] waor d'r ursjte sjriever dae [[satire]], 'n mengeling va proza en lyriek, sjreef: de Menippische satire. [[Lucianus]] waor mit o.m. z'n [[doeëje-dialoog|doeëje-dialoge]] 'ne volgeling.
== Modern indeling ==
'n Indeling, die mitstens vöral op d'r inhoud van de verhaole gebaseerd is en vör te zigke gaar neet op de vurm is de volgende:▼
Modern literatuurtheoretici <ref>R. Wellek & A. Warren, Theorie der literatuur, blz. 323-338, Amsterdam 1974 ISBN 90 253 5529 3 </ref> zeunt geneigd um 'n oondersjèèd tösje proza en poëzie te vermijde. Ze make 'n oondersjèèd tösje:
*[[Verhaolende literatuur]]: d'r roman, 't kort verhaol, 't [[epos]];
*[[Drama]]: of in proza of in verze;
*[[Poëzie]]: oeë 't gèèt um dat wat uvverèè keumt mèt de ''lyrische poëzie'' va vreuger.
== 'n Greep oet de indelinge ==
Väöl literatuurkundège haant hun èège indeling gemakd, dèk op groond va versjèllende criteria. Zoe makde [[Hobbes]] 'n versjèl tösje de heroïsche, schertsende en pastorale literatuur. [[Dallas]] verdeelde de literatuur in sjpel - dat in d'r twiede pers. en d'r tegenwoordige tied sjtèèt -, de vertèlling - in d'r driejde pers. in d'r verlede tied -, en 't leed - in d'r örsjte pers en d'r toekaomende tied.
Ooch [[Boileau]] makde 'ne canon en dae bevatte o.m. 't herdersdicht, de elegie, de ode, 't epigram, de satire, de tragedie, de komedie en 't epos. Boileau gèft neet aa oeë e die typologie op baseert, messjie umdat-e d'r van oetgèèt dat die indeling historisch gegaeve is en gèng rationele constructie.
== Modern genretheorie ==
De modern genretheorie is besjrievend van aard. 't Aantal mäögeleke categorieje is oonbeperkt. Me gèèt d'r van oet dat de historische categorieje vermengd kènne waeëre en dat d'r e-zoe nuuj categorieje kènne oontsjtoeë. Me zeukt noe mieë nao uvverèènkomst dan nao versjille. Op groond van 't literair procédé en 't literair doel probeert me waerke te besjrieve.
== Wèrkindeling op dizze Wikipedia ==
▲'n Indeling, die mitstens vöral op d'r inhoud van de verhaole gebaseerd is en
* [[pamflet]]
* [[evangelie]]
Regel 26 ⟶ 49:
* [[horror]]
* [[detectieve roman]]
== Referenties ==
{{referenties}}
[[categorie:literatuur]]
|