Urks: Versjèl tösje versies

Naotot de oorsproonkelike ''oe'' in wäörd wie ''hoes'' in 'n ''uu'' veranderde, deende ziech 'n volgende verandering aon: de ''ii'' veranderde in ''ij'' en de ''uu'' in ''ui''. Die klaanke zien gedeiltelik in 't Urks terechgekoume. De Hollandse ''ij'' kin in 't Urks op veer menere trökkoume: es de oorsprunkelike ''ie'' (''iesen'' "hiese"), es ''i'' (''lik'' "liek"), es ''ee'' (''kregen'' "kriege") of es ''ij'' (''ij'' "heer"). De Hollandse ''ui'' kin op dezelfde meneer mèt ''uu'' correspondere (''duvel''), mèt ''uì'' (''fluìt'' "fluit"), mèt ''ù/ö'' (''ij flùt'' "heer flöt"), mèt ''eu'' (''beugen'' "buge") en mèt ''ui'' (''lui''). Veural de ''ee'' en ''eu'', die gezeen weure es tössefases tösse ''ie-ij'' resp. ''uu-ui'', zien opvallend. Me meint, tot die zien euvergenómme oet 't zeventiende-iews [[Amsterdams]], wat toen waorsjijnlik zjus ouch de klaanke ''ij'' en ''ui'' oet de zuideliker dialekte aon 't euvernumme waor.

 

 

'n Typisch Hollandse verandering is ouch 't samevalle vaan de vreuger oondersjeie combinaties ''eer'' en ''aar''. Dit proces is in 't Urks zelfs rigoureuzer en consequinter touwgepas es in 't Hollands. Neet allein kint me hei ''paard'' "peerd" en ''waard'' "weerd", meh ouch ''laren'' "liere" en ''griffermaard'' "gereformeerd".

==Dialekgebruuk==

Urk is 'n geslote gemeinsjap (in feite nog ummer 'n eiland) mèt mer e klein bitteke immigratie. Bovedeen hech d'n Urker euver 't algemein hiel väöl aon zie dialek. Dit zörg deveur tot nog 97% vaan de Urker bevolking 't Urks sprik, awwere eveväöl es jóngere. Bovedeen gebruuk me 't in alle informeel situaties: toes, op 't werk, op straot en bij 't recreëre. Soms weurt 't zelf tege vreemde gebruuk. Ouch Urkse gemeinsjappe boete 't dörp, beveurbild in [[Emmeloord]] (gemeinte [[Noordoospolder]]) Allein in formeel situaties (op sjaol, in de kèrk) hiers 't Nederlands. 'n Aontal Urkers kinne hun dialek ouch sjrieve; dit doen veural jóngere in [[chatbox]]e.

 

==Cultivatie==

[[nds-nl:Urkers]]

[[nl:Urkers]]