Roma: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
blauwe leenk leng |
oetgebreid |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Norbiks}}
De Roma in [[Europa]] besjteunt oet twieë sjtamme: de [[Sinti]] en de Roma.'t Begrip Roma verwiest dus nao 't gaanse volk en nao ene sjtam in Europa.
't Waoërd ''Rom'' betekent in 't [[Romani]] ''maan'' of ''echtgenoot''.
== Erkenning ==
De Roma zeunt in [[Duutsjlaand]], [[Macedonië (land)|Macedonië]], [[Oesteriek|Oostenriek]] en [[Zjwede]] erkaand es 'n nationaal minderhèèd en hun taal 't [[Romani]] is in nog mieë EU-leng erkaand es minderheedstaal.
== Historie ==
[[Image:Porajmos.jpg|thumb|200px|left|Roma nao aankomst in 't vernietigingskaamp Belzec]]De Roma zeunt oorsjpronkleke aafkomstig oet [[India]] en vanaaf de [[Middelieëwe]] reze ze ooch in West-Europa. De Roma zeunt in d'r loop van d'r tied dik 't sjlachtoffer gewes va vervolging en discriminatie. In de [[Twiede Waeltkrèèg]] waore ze same mit ander groepe sjlachtoffer van d'r Holocaust, dae ze èèges d'r [[Porajmos]] neume. Nao groof sjattinge zeunt 'n 400.000 Roma in de kaampe gesjtorve, oeë-oonder [[Settela Steinbach]] (1934-1944). Dit Sint-maedsje waor dör de Nazi's gefilmd wie 't mit vieëwagons nao [[Auschwitz]] verveurd waord. Nao d'r krèèg haat me lang gemiengd dat 't 'n [[Juuds]] maedsje waor, bis dat hör werkelèke identiteit bekaand waoërt.
== Häns'che Weiss ==
Häns'che Weiss makde in de jaore 70 in [[Duutsjlaand]] 'n LP oeëop-e uvver d'r Porajmos zong in z'n èège taal. In dae tied besjong nog 'n groeëte taboe op 't bekaand make van 't Romani an de boetewaelt en de Duutsje Sinti waore gaar neet akkaoërd mit 't oetbrènge van die LP. Sommige oonderzeukers bewaere dat tiedens d'r Twiede Waeltkrèèg de Roma te make krege mit infiltraante die 't besjtaonde taboe op 't neet sjrieve van de taal nuuj laeve inbloze dör och 'n verbod op 't aoëpelek gebruuk d'r van te promote.
De Duutsje jeugd hoeërt dör dis LP vör 't ursj van d'r holocaust op de Roma.
== Django Reinhardt ==
Django Reinhardt (1910-1953) waor 'ne [[Belsj|Belzje]] [[jazz]]-musikaant, dae vöral in [[Fraankriek]] laefde. Bie 'ne braand raakde e gewond en z'n rechterhaand deels verlamd. Toch bleef-e op hoeëg niveau musicere. Opvallend waor 't groeët formaat van de gitare die e besjpeulde. In [[Brussel]] wert nog al jaors op z'ne verjäördaag d'r ''Djangofollies'' georganiseerd.
* ''Minor Swing'' deende es sound-track bie d'r film ''Chocolat''.
* D'r film ''Swing'' (2002) besjrieft 't laeve van de Roma wie Django Reinhardt laefde en is 'n ode an häöm. 'ne Naokaomeling sjpeult mit, n.l. Mandino Reinhardt.
| |||