Taxonomie: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Taxonomie |
K opmaak en e bietteke sjpelling, interwiki |
||
Tekslien 1:
De indeiling van de [[natuur]] is nogal en probleem, hetgeen leide tot flink get discussie. Door de geschiedenis zin de volgende veurstelle gemaak en gebroek.
Meistal wurt begoosj mit de indeiling van [[Carolus Linnaeus]] (Carl von Linné) oet 1735 (de Systaema Naturae), ofsjoan [[Aristoteles]] de deere al classificeerde noa de meneer wooöp ze zich deege veurtbewaege.
Linneaus (1735):
#Plantae
#Animalia
Toen woorte de eincelligen ontdèk:
Haechel (1894):
Drie rieke
#Protista
#Plantae
#Animalia
Vervolges woort d'r in 't meercellige domein een extra riek ingeveurd, de fungi oftewaal de sjummels en de protiste woorte opgesplits in protista en monera:
Whittaker (1959):
Vief rieke
#Monera
#Protista
#Fungi
#Plantae
#Animalia
Bènne de eincellige ontsting een nuuj indeiling, de monera woorte gesplits in bacterië en archeë:
Woese (1977):
Zès rieke
#Eubacteria
#Archaebacteria
#Protista
#Fungi
#Plantae
#Animalia
Woese zelf vong et mèr een zooitje en veurde een 'supercategorie' in, boave de rieke 3-6, genaamp Eukarya. De rieke bestoan nog ummer, op een lièger hierachisch niveau:
Woese (1990):
Drie domeine
#[[Eubacteria]]
#[[Eukarya]]
Aan de lagere niveaus is sinds de tied van Linnaeus niet veul mjè verangert:
De hierarchie op vandaag:
*[[Domein]]
*[[Riek]]
*[[Phylum]]
*[[Klasse]]
*[[Order]]
*[[Familie]]
*[[Gesjlach]]
*[[Soart]]
Van elk niveau geuf et zich weer subniveaus en superniveaus (beveurbeeld: superklasse, suborder).
Een veurbeeld, de [[mens]]:
*Domein: Eukarya
*Riek: Animalia
*Phylum: Chordata
*Subphylum: Vertebrata
*Superklasse: Tetrapoda
*Klasse: Mamalia
*Order: Primates
*Familie: Homonidae
*Gesjlach: [[Homo]]
*Soart: [[Sapiens]]
*Subsoart: Sapiens
Pas vanaaf Gesjlach wurt de naam vermeld, dus: [[Homo sapiens sapiens]].
[[nl:Taxonomie]]
| |||