Taxonomie: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Removing all content from page
Guillom (Euverlèk | biedrages)
K Hersjtèld tot de versie nao de lètste wieziging door 83.61.81.236.
Tekslien 1:
'''Taxonomie''' is de discipline bènne de [[biologie]] die zich bezig hilt mit de categorisering en indeiling van al het laeve op aarde.
 
De indeiling van de [[natuur]] is nogal en probleem, hetgeen leide tot flink get discussie. Door de geschiedenis zin de volgende veurstelle gemaak en gebroek.
 
Meistal wurt begoosj mit de indeiling van [[Carolus Linnaeus]] (Carl von Linné) oet 1735 (de Systaema Naturae), ofsjoan [[Aristoteles]] de deere al classificeerde noa de meneer wooöp ze zich deege veurtbewaege.<p>
 
'''Linneaus (1735):<br>'''
''Twie rieke''
#Plantae
#Animalia
 
Toen woorte de eincelligen ontdèk:<p>
'''Haechel (1894):<br>'''
''Drie rieke''<br>
#Protista
#Plantae
#Animalia
 
Vervolges woort d'r in 't meercellige domein een extra riek ingeveurd, de fungi oftewaal de sjummels en de protiste woorte opgesplits in protista en monera:<p>
 
'''Whittaker (1959):<br>'''
''Vief rieke''<br>
#Monera
#Protista
#Fungi
#Plantae
#Animalia
 
Bènne de eincellige ontsting een nuuj indeiling, de monera woorte gesplits in bacterië en archeë: <p>
'''Woese (1977):<br>'''
''Zès rieke<br>''
#Eubacteria
#Archaeobacteria
#Protista
#Fungi
#Plantae
#Animalia
 
Woese zelf vong et mèr een zooitje en veurde een 'supercategorie' in, boave de rieke 3-6, genaamp Eukarya. De rieke bestoan nog ummer, op een lièger hierachisch niveau:<p>
'''Woese (1990):<br>'''
''Drie domeine<br>''
#[[Eubacteria]]
#[[Archaea]]
#[[Eukarya]]
 
Aan de lagere niveaus is sinds de tied van Linnaeus niet veul mjè verangert:<p>
De hierarchie op vandaag:<br>
*[[Domein]]
*[[Riek]]
*[[Phylum]]
*[[Klasse]]
*[[Order]]
*[[Femilie (biologie)|Familie]]
*[[Gesjlach]]
*[[Soart]]
 
Van elk niveau geuf et zich weer subniveaus en superniveaus (beveurbeeld: superklasse, suborder).
 
Een veurbeeld, de [[mens]]:
*Domein: Eukarya
*Riek: Animalia
*Phylum: Chordata
*Subphylum: Vertebrata
*Superklasse: Tetrapoda
*Klasse: Mamalia
*Order: Primates
*Familie: Hominidae
*Gesjlach: [[Homo]]
*Soart: [[Sapiens]]
*Subsoart: Sapiens
 
Pas vanaaf Gesjlach wurt de naam vermeld, dus: [[Homo sapiens sapiens]] wobie de subsoart, vreuger auch [[ras]] genump, dèk wurt weggeloate.
 
[[Categorie:Biologie]]
[[Categorie:Taxonomie]]
 
[[ar:علم التصنيف الحيوي]]
[[bg:Таксономия]]
[[br:Taksinomiezh]]
[[bs:Taksonomija]]
[[ca:Taxonomia]]
[[cs:Taxonomie]]
[[da:Taksonomi]]
[[de:Taxonomie]]
[[el:Συστηματική ταξινόμηση]]
[[en:Taxonomy]]
[[eo:Taksonomio]]
[[es:Taxonomía]]
[[et:Taksonoomia]]
[[fr:Taxinomie]]
[[fy:Taksonomy]]
[[gl:Taxonomía]]
[[he:טקסונומיה]]
[[hu:Rendszertan]]
[[id:Taksonomi]]
[[it:Tassonomia]]
[[ja:分類学]]
[[ko:분류학]]
[[la:Taxonomia]]
[[ms:Taksonomi]]
[[nl:Taxonomie]]
[[pl:Taksonomia]]
[[pt:Taxonomia]]
[[ro:Taxonomie]]
[[ru:Таксономия]]
[[scn:Tassinumìa]]
[[sh:Taksonomija]]
[[simple:Taxonomy]]
[[sk:Taxonómia]]
[[sl:Taksonomija]]
[[sr:Таксономија]]
[[sv:Taxonomi]]
[[th:อนุกรมวิธาน]]
[[tr:Taksonomi]]
[[vi:Phân loại học]]
[[zh:生物分类学]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Taxonomie"