Tegels: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
opmaak. Ich höb 'get' weggelate, det liek mich neet ech e biezonger wäörd. |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 3:
't Tegels wuërt vuulal gezeen as 't ieërste echt Limburgse dialek aan de oeskangk van de Maas. 't Venloos (ten noorde van Tegele) wuërt meistal beej de aafzóngerlike subgroep Noord-Limburgs geraekend. De versjille tösse dees twie dialekte zien opvallend groeët, ondanks eur geografische erg korte aafsjtank. Ein logische verklaoring oet 't verlaeje is de biezóngere positie die Tegele altied haet ingenaome in 't Limburg van noow: Tegele waar ein ongerdeil van 't [[hertogdom Gulik]], en néet -zoe-as [[Venlo]] en [[Belvend]] - [[Gelder]]. Pas nao invalle van de [[Frankriek|Franse]] en officieel door 't Congrès van Wene is Tegele beej 't [[Nederland|Nederlank]] van noow gekómme (1817 - D'r is nag ein plein nao genump!). Herzogenrath (beej Kerkraoj) is in Ruil toen aan de [[Duutsland|Pruse]] gegaeve.
== Sjriefhölp Tegels ==▼
't ''Brónsgreun bukske'' is 'n woordelies, die bedoelt is um de sjriever in 't Tegels te helpe mèt de sjpelling. De lies geit oet van (alfabetisch) 't Nederlandse woord mèt daonaeve 't Tegelse. 't Bevat 2300 items en 6000 weurd. 't Beukske is samegesjtèld door [[Toine Ambaum]] en oetgegaeve in 2006 mèt sjteun van [[Veldeke (vereineging)|Veldeke Limburg]].▼
==Tegelse sjpellingsteikes==
De volgende teikes gelde in 't Tegels:
1 '''Klinkersj'''.
* ö (öm, bön, kölse)
* è (bèd, mèt, hèk)
* ó ( zón, bón, tón)
* ae (vaer, gaer, haer)
* äö (wäörd, päöl, näöle)
* ao (waord, paol, zjwaor)
2 '''Twieëklanke'''
* ieë (twieë, zieëm, fieës)
* oeë (roeëd, zoeër, zoeë)
* uue (duueske, luuet, ruueske)
3 '''Aparte mètklnkersj'''
* gk (hae zingk, hae sjpringk, zègke, ligke)
* sj (sjoeël, sjoon, sjmaerig)
* zj ( Zjwame, zjwaor, zjwingelpot)
As sjpelling waere (sinds 't oetbringe van ein Tegels waordebook) de regels van de sjtichting Veldeke gebroek. 't Meist opvallende versjil met anger dialekte zien de verlengde klanke, as de "oe". 't Nederlangse "boek" wuurt neet zoe oetgesjpraoke as 't Tegelse "boek", det "buik" beteikent. (Ein "boek" is in 't Tegels "bóok" - ouch eine verlengde klank.) De "Limburgse" sjpelling is dus "oe", maar in Venlo sjrieve ze "oë", en in Heerle "oeë".
Regel 8 ⟶ 30:
De versjille nao 't zuje zien toch neet zoeë groeët as nao 't noorde. Ein paar veurbeelde:
{| class="prettytable"
| style="width:20%;" | '''[[Nederlands|
| style="width:20%;" | '''[[Tegels]]'''
| style="width:60%;" | '''[[Venloos]]'''
Regel 25 ⟶ 47:
|}
== Get
{| class="prettytable"
| style="width:50%;" | '''Tegels'''
| style="width:50%;" | '''
|-
| besjtöngske
Regel 46 ⟶ 68:
|}
▲== Sjriefhölp Tegels ==
▲'t ''Brónsgreun bukske'' is 'n woordelies, die bedoelt is um de sjriever in 't Tegels te helpe mèt de sjpelling. De lies geit oet van (alfabetisch) 't Nederlandse woord mèt daonaeve 't Tegelse. 't Bevat 2300 items en 6000 weurd. 't Beukske is samegesjtèld door [[Toine Ambaum]] en oetgegaeve in 2006 mèt sjteun van [[Veldeke (vereineging)|Veldeke Limburg]].
[[Categorie:Limburgse dialekte]]
| |||