Velbeder Platt: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
MicBy67 (Euverlèk | biedrages)
MicBy67 (Euverlèk | biedrages)
KGeen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{dialek|Velbedersj}}
{{Düütsch}}
'''Velbeder Platt (Velbedersch)''' oder [[Duits|huachdütsch]] [[Velbert]]er [[Plat]]t es eïne [[Nederduutsj|nedderdütsche]] [[Toal|Sproch]], die tour südlichen Ongergruppe van't [[Nederfrankisch|Nedderfränkischen]] (Südnedderfränkisch) gehüart. Eïne angere Beteïchnung es ouch ''BergschBergisch'' oder genauer ''NedderbergschNedderbergisch''.
 
[[Plaetje:Laag' vant Velbeder Platt.PNG|thumb|280px|KarteKärtsken van der Lage vam VèlbederVelbeder Platt]]
 
Et Velberder Platt es'n Dialekt, wat seït 1992 äs Rheinmaasländisch bekiekt wördwohd. Eng met Velberder Platt verwandt es ''[[Heljenser Platt]]'' in [[Hillijehoes|Helgenes]] on [[Wülfrather Platt|Wölfroder Platt]] in on ömröm on töm [[Wölfrod]]. DeDie in [[Langenberg (Rheinland)|Langenberg]] (Velbert-Langenberg) gekallte Sproch, wat imem [[Rienlaand|Rhienlankd]] es, gehüart nit toum Nedderfränkischen, dat es [[Wesfale|WestfäälschWestfälisch]].<ref>https://bergischplatt.de/das-rheinische-platt/ bergischplatt.de: ''Das rheinische Platt'']</ref> Nach Opfassong van't ''Institut für Landeskunde und Regionalgeschichte'', de Kompeneï, wat sech öm de Dialekte im RhienlankdRhienlangd bekömmern deit, gehüart dat Langenberger Platt toum [[Oeës-Bergs|OstbergschenOstbergischen]], wat'n Üewergangsdialekt nach dat WestfäälschenWestfälische es.<ref>html https://rheinische-landeskunde.lvr.de/de/sprache/sprache_themen/dialekte_beitrag.html LVR: ''Dialekte im Rheinland'']</ref>
 
De Vereïn, wat sech öm't Velberder Platt beküemmern deit, es de ''[[Offers-Kompeneï Velbert]]''.
 
== Synonyme ==
't Velberder Platt es ouch bekankdbekangd onger de Namen:
*Velberter Dialekt
*Ost-Limburgisch oder ouch Ostlimburg'sch
*Oost-Limburgsch
*West-Bergisch oder ouch Westberg'sch
*West-Bergsch
*Nedderbergisch oder ouch Nedderberg'sch
*Nedderbergsch
*Rhienisch oder ouch Rhien'sch
*Rhiensch
*Nedderrhienisch oder ouch Nedderrhien'sch
*Nedderrhiensch
 
== Wat es de Menge van Minschen, dedie Velberder Platt kallen on wie es dat Verhältnis tou angeren Sprochen on Dialekten? ==
=== Wat es de Menge van Minschen, dedie Velberder Platt kallen? ===
Bis nach'm TweddenTweïden Weltkrieg (1939–1945) wör Velberdersch Houptömgangssproch van'e Stadt gewesen. Nach 1945 es dat toum zückeln van't Platt gekuemen, wat ouch in Tönisheïd beï Nevges, Nevges on im NaoberschopNoberschop befindlichen Langenberg te bekieken wörwor. Af 1970 es eïne neuenoie Sprochvariante opgekuemen, wat'n RegionlektRegiolekt wor; dat es'n nedderdütsch beeïnflusste Spielart van [[Duits|Huachdütsch]] on wädwohd äs NedderrhienschNedderrhienisch beteïchnet. Vandag wädwet de Dialekt nur noch van wenigen Hongert, temeïst aulerenölleren Minschen gekallt.
 
=== Dat Verhältnis tou angeren Sprochen on Dialekten ===
De [[Duitsland|dütsche]] Germanist [[Theodor Frinks]] (1886–1968) hädhet Velberder Platt äs [[Ripuarisch-Limbörgs|Nedderfränkisch-ribuarischen]] Üewergangsdialekt beteïchnet. De iarschte Versöck, Velberder Platt utführlichutföhrlich te beschriewen, hädhet Dr. &nbsp;[[Hermann Bredtmann]] (1864–1955) angeleiert. Bredtmann, wat ut de Naoberschop van Velberd weg wör, hädhet 1938 eïn Buch geschriewen, wat de Namen ''Die Velberter Mundart'' trugtrog.
 
Wie boven op beschriewen, sinsind dötdem Dialekt van Velbed dat [[Nevigeser Platt|Nevgeser]] on dat [[Heljenser Platt]], äwer ouch 't [[Wülfrather Platt|Wölfroder]] und [[Langenberger Platt]] engig verwandt; äwer man mautmoß bedenken, dat 't Platt in Langenberg schon arg met'm Neddersächsisch-WestfäälschenWestfälischen verwandt es.
 
== Besónderheïten ==
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Velbeder_Platt"