Kolonie (staotkundeg): Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Zeiverklaos (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Zeiverklaos (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 4:
D'n term "kolonie" kump vaan 't [[Latien]], um percies te zien oet 't [[Roemeins Riek]], boe d'n term ''colonia'' woort gebruuk veur nui groondgebeed. ''Colonia'' kaom daan weer vaan 't [[Aajdgrieks]] ''apoikia'', wat "wied eweg vaan hoes" meint.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Colony</ref>
 
== Historische kolonies ==
=== Nederland ===
De kommende kolonies vele historisch oonder [[Nederland]]: [[Nederlands-Indië]] en [[Nederlands-Nui-Guinea]] (allewijl veural [[Indonesië]] mer bis [[1815]] waor ouch 'n deil vaan allewijl [[Papoea-Nui-Guinea]] deil heivaan)), [[Suriname]], [[Aruba]], [[Bonaire]], [[Curaçao]], [[Sint-Maarten]], [[Sint Eustatius]] en [[Saba]]. Daovéúr goof 't ouch Nederlandse kolonies in 't allgewijl [[New York (staot)|New York]], [[Braizilië]], [[Guinee]], [[Zuid-Afrika]], [[Goudkös]], [[Sri Lanka]] en [[Taiwan]].
 
=== Belsj ===
Veur 't [[Belsj]] geit 't historisch um de kommende kolonies: [[Belsj-Kongo]] (allewijl [[Kongo (Kinshasa)]]), [[Ruanda-Urundi]] (allewijl [[Rwanda]] en [[Burundi]]) en de [[Lado-enclave]] (deil vaan 't allewijl [[Soedan]]). Daovéúr goof 't ouch kolonies in [[Santo Tomas]] (deil vaan 't allewijl [[Guatemala]]), [[Entre Ríos]] (deil vaan 't allewijl [[Argentinië]]) en [[Tianjin]] (deil vaan 't allewijl [[China]]).
 
=== Duitsland ===
Duitsland had kolonies bis 't ind vaan d'n [[Ierste Wereldoorlog]]. Daonao moos 't die aofgeve aon [[Fraankriek]] en 't [[Vereineg Keuninkriek]] umwille vaan 't [[Verdraag vaan Versailles]]. 't Góng um dees kolonies: [[Duits-Zuidwes-Afrika]] ('t allewijl [[Namibië]]), [[Tongoland]] (de allewijl len [[Togo]] en [[Ghana]]), [[Duits-Oos-Afrika]] (allewijl [[Burundi]], [[Rwanda]] en [[Tanganyika]], wat 't vasteland vaan 't allewijl [[Tanzania]] is) en [[Duits-Kameroen]] (allewijl [[Kameroen]] en e klein deil vaan [[Nigeria]]).
 
== Allewijl kolonoies ==
De gebeede die allewijl door de [[Vereinegde Naties]] (VN) weure erkènd es kolonies weure officieel [[soeverein gebede zoonder zelfbestèl]] geneump. Dezen term lieket op 't ierste geziech 'ne groete [[paradox]]. [[Soeveiniteit]] rös naomelek op 't ideaal tot 'ne staot zien eige [[bestèl]] heet. 't Idee hei is evels tot dees gebede wel zelfbestèl zawwe kènne höbbe mer tot zie dit (nog) neet höbbe gekrege. Op dees [[lies]] staon neet alle euverziese gebeede. Zoe weurt beveurbeeld [[Curaçao]] neet es kolonie gezien. Allewel 't [[eilaand]] deil oetmaak vaan 't [[Keuninkriek vaan de Nederlen]] heet 't väöl [[autonomie]] en maag 't dat op eder momint oetbreie. [[Frans-Polynesië]], beveurbeeld, weurt evels wel es kolonie bestömpeld umtot 't gans en al oonder mach vaan de [[Fraankriek|Franse]] [[hoofstad]] [[Paries]] vilt.<ref>https://de.wikipedia.org/wiki/Hoheitsgebiete_ohne_Selbstregierung</ref>
 
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Kolonie_(staotkundeg)"