Kèrmes: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Robot-geholpen doorverwijzing: Houtem |
K Robot-geholpen doorverwijzing: Kèrk |
||
Tekslien 1:
{{Dialek|Valkebergs}}
[[Aafbeilding:ProcessieStgerlach01.JPG|thumb|300px|right|[[Brónk|Processie]] op kèrmeszóndig in [[Houtem (Valkeberg)|Houtem]] - [[Sint-Gerlach]]]]
'''Kèrmes''' ies 'n jaorliks truukkièrend fiès in dörp of sjtad. 't Woord ies aafgeleid van kèrkmès, dat [[Heilige Mès]] in de [[Kèrk (geboew)|kèrk]] beteikent. Dees mès weurt dan opgedrage es herinnering aan de wiejing en/of sjterfdaag van de petroan[[heilige]] van 'n kèrk.
Dèks weurt kèrmes gehoute ter ière van [[Sacramentsdaag]] of nao de [[brónk]].
==Gesjiedenis==
Tekslien 7:
In de [[katholiek]]e kèrk woort 't fiès in de tied van [[Constantien de Groate]] gebrukelik, alhoewaal in sumpele opzat. <br>
Aanvankelik waor kèr(k)mès de geleze [[Heilige Mès]] bie de inwiejing van 'n kèrk. Saer de 9e ièw ies 't ouch de herdinkingsdaag van de [[kèrkwiejing]] of de [[namesdaag]] van de petroanheilige. De jaorlikse, fièstelike herdinkingsmès woort aangevöld mèt 'n groat fiès. In nog later tied krieg de waereldlike viering sóms de euverhand. Op väöl plaatse haet kèrmes dan nieks miè te make mèt de oarsjprónkelike bedoeling.
Neve de fièstelikhede woort ouch handel gedreve en rech gesjproke. Dat gebeurde meistal op 't [[kèrkhof]]. Um diverse rae ginge zoawaal [[katholiek]]e [[Kèrk (religie)|kèrk]] es de sjtaat ziech verzètte tege dees al te väöl veurkómmende kèrmesse. In sómmige plaatse waal 7 kièr per jaor. In Limburg woorte in 1777 reigelsj aafgekóndigd door de Generaal Sjtate. Die hele in dat in de [[Leng van Overmaze]] alle kèrmesse op de 1e zóndig nao [[Heilige|Sint]] [[Maarten]] ([[11 november]]) mooste weure gevierd. 't Fiès moch neet langer doere es 3 daag. Me neumde dit de ''Hollandse kèrmes''.
==Kèrmes==
[[Aafbeilding:Mestreechwinterlandkèrmeswkped05.JPG|thumb|right|Kèrmes en winterland in [[Mestreech]] op de Vriethof]]
De meiste kèrmèsse zint de jaorlikse verjäördaag van de [[parochie]]sjtiechting bie de inwiejing van de de [[Kèrk (geboew)|kèrk]] door de [[biesjop]] of op de [[namesdaag]] (sjterfdaag) van de petroan[[heilige]] van de parochiekèrk.
De kèrmes besjteit oet twiè daag. De 1e daag, de zóndig, beginnend mèt de [[Heilige Mès|hoagmès]], woanao de brónk oettrèk en 2e kèrmesdaag, de maondig. Gemeinlik höbbe de luuj (en de sjoale) dan vrie.
In die twiè daag weurt van al georganiseerd tot volksvermaak: muziek en danse, de [[sjötterie]] sjuut de vogel aaf of lanceert [[kamersjeut]]. Wiejer weure fancy-fair en veursjtèllinge georganiseerd. Muziek kump van 'n [[drièjörgel]]. In later jaore sjteit 't plein vol mèt kèrmes-attracties.
| |||