'''Sjpiritualiteit''' (van 't [[Latien]] ''spiritus'', geis; mer ouch van 't Latien ''spiro'', iech aojem - wie 't [[Oudgrieks]]e ψύχω of ''psycho'' woa [[psyche]] vandaan kump) isies de zeuktoch, de umkiering, de onmiddelikke aansjouwing en/of de subjectieve erleving van get is wat in eusoos alledaagse logica neet dete begriepe isies en dus neet rationeel te verklare isies. mit, inIn de grondsjlaag, riffereert get wat riffereertsjpiritueels nao 'n [[transcendentie|transcendente]] (allesumvattende) [[wirkelikheid]] woa de [[observere|observeerbare]] [[materie|matriële]] [[waereld]] op geboewd ies. 'n Sjpirituele ervaring zou dus, in angere weurd, 'n toegeng zin nao 'n euverkoepelende [[realiteit]] die groater en allesumvattender ies es de matriële waereld die veer normaalgesjproke um oos heer zeen. Luuj die geluive dat 't zoa'n ervaringe geuf dinke dat zie vraoge euver de beteikenis en weerde van 't [[besjtoon]] kinne doorgronde door middel van sjpiritualiteit. Wie daes "Hoagste Wirkelikheid", "Lètste Wirkelikheid" of "Absolute Wirkelikheid" kin weure ervare is 'n vraog woa luuj die in sjpiritualiteit geluive 't doorgaons neet euver eins zin. [[Religie]] is ein van de bekinste menere um te poge zoa'n sjpirituele ervaring te verkriege. Zoa ies sjpiritualiteit in 't [[JoadedomJudedom]], 't [[Christendom]] en de [[Islam]] ummer verbonge mit de zeuktoch nao, en de eventuele tegemoetkomming mit, [[God]]. 't Geluif in sjpiritualiteit weurt ouchwaal [[sjpiritualisme]] geneump.
Euver 't algemein weurt sjpiritualiteit dus gecategoriseerd es 'n bezej binne de religie. Daomit isies oos algemein bezej van sjpiritualiteit gans väölsjterk beïnvloojd gewore door de [[theologie]]. Mer neet ederein isies 't dao-euver eins. Zoe geuf 't ouch [[occultisme]] en [[esoterie]], woa-in me geluif dat sjpiritualiteit gaaroet neet veur ederein weggelag is mer allein veur 'n klein gruupke besjtump (de [[alchemiealsjemie]] is dao 'n veurbeeld van). Allewiel weure dit soort gedachtesgedechtes dieks besjreve es pseudo-weitesjappelik (dus neet ech weitesjappelik). 'n Breier geaccepteerd bezej van sjpiritualiteit kump ouch veur in de [[filosofie]]. Dao-in geuf 't 'n groate traditie um 't sjpirituele op te zeuke of te bevraoge ('t sjpirituele riffereert dan nao 't domein boete de [[materie]] die oes nuuj inziechte op 't leve kinne geve). Zoa sjtèlle sommege weitesjappers, wie [[Sam Harris]], dat me gaaroet neet in religie hoof te geluive en zelfs [[atheïsme|atheïs]] kin zin en toch in get sjpiritueels kin geluive. Veur Harris en vergeliekbare [[secularisme|seculiere]] [[spiritualisme|spiritualiste]], kin 't sjpirituele weure gevonge in diechzelfiemes ziechzelf, door middel van [[meditatie]].
