Hollandse expansie: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Tekslien 13:
Op Urk vint me ''eus'' en ''meus'' veur resp. ''hoes'' en ''moes''. Wie bove gezag weurt dit gezeen es 'ne variant vaan de dominante Hollandse oetspraok. ''Huus'' en ''muus'' huurt me in 't [[Wes-Veluws]]. Bij [[Kampen]] begint 't gebeed vaan ''huus'' neve ''moes''. Dit umvat 'n ganse zone die besteit oet 't [[Sallands]], 't [[Oos-Veluws]], 't westelek [[Achterhooks]], 't [[Drents]] en väöl [[Gronings]]e dialekte. 't Oos-Achterhooks, 't [[Twents]] en diverse Groningse dialekte (beveurbeeld 't [[Hogelandsters]]) höbbe ziech tege de Hollandse expansie verzat: hei zeet me nog ummer ''hoes'' en ''moes''.
Binnen 't ''huus-moes''-gebeed gief 't nog dujeleke versjèlle. Naomaote me deper in 't Nedersaksisch taolgebeed kump, nump 't aontal wäörd mèt ''uu'' aof en 't aontal mèt ''oe'' naovenant touw. Zoe zeet me in Kampen nog ''schuum'', dewijl dat deper in 't binneland ''schoem'' is. 't Stad-Gronings heet nog mer in e paar wäörd de ''uu'' (meh dus wel in ''huus''). 'nen Algemeinen tendens is evels wel tot wäörd die hiel dèks weure gebruuk, of boe e hoeg prestiesj vaan oetgeit, dèkser de ''uu'' höbbe es hoeseleke, boerse wäörd. Dit verklaort boeveur de umgekierde situatie ''muus'' tegeneuver ''hoes'', nörges veurkump.
===Aandere===
Ouch op aander gebeed vint me de gelaogden, gestiedegaon aofloupenden invlood vaan 't Hollands trök. Zoe höbbe 't Wes-Veluws en 't westelek Sallands (de dialekte vaan Kampen en Zwolle) 'n einheidsmiervoud op ''-en'', en neet op ''-t'' wie dat in 't Nedersaksisch normaal is. Aon d'n ooskant vaan 't Nedersaksisch vint me ouch dèkser 'Duitse' mievoude op ''-e'' en/of mèt umlaut, dewijl in 't weste umlaut allein in verkleinwäörd veurkump. 't Wäördsje ''[[doe]]'' heet ziech nog wijer nao 't ooste trökgetrokke: me huurt 't in 't groetste deil vaan Twente of neet mie, of allein nog bij awwere.
==Kritiek==
Nao get geweifels voonte Kloeke zien ideeë algemeinen ingaank in de Nederlandse dialectologie. Zien veroonderstèlling tot de dialekte vaan 't ooste oonder westeleken invlood hadde gestande, hun klaanke dus neet vaan ziechzelf hadde, waor in zienen tied revolutionair. Toch heet later wel kritiek gekloonke. Kloeke góng naomelek ummer nog devaan oet tot de dialekte nao de Gouwen Iew in hun evolutie waore blieve stèlstoon. Allewijl is me 't dao neet mie mèt ins. Me meint noe tot de Zuierziedialekte, wie de vèsserij weer belaankrieker woort es d'n handel, ummer mie nao-ein gónge stoon, en tot de 'Urker' ''eu'' en ''ee'' daodoor weer trökgedroonge zien (vervaange door ''uu'' en ''ie''). Bewies daoveur beujt oonder mie 't [[Enkhuizens]], boe me ouch ''uu'' kint op plaotse boe die etymologisch neet huurt (''fluut'' 'fluit'). Daobij is op de Wes-Veluwe de ''eu'' in plaots vaan ''uu'' 'nen inkele kier opgeteikend; in d'n twintegsten iew is 'r dao weer oet verdwene.
{{Nederlands}}
| |||