Soemerisch: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
't Belaankriekste euver de klaanklier wel gezag. |
|||
Tekslien 10:
* Klassiek Soemerisch: 2600 - 2300 v.Chr. In dees drei iewe bleujt de Soemerische besjaving en vörmp ziech 'nen dujeleken taolnorm.
* Nui-Soemerisch: 2300 - 2000 v.Chr. In dezen tied kump Soemerië oonder Akkadisch bewind. Volgens sommege oonderzeukers begint de taol daan al te verdwijne; op sjrif koume ze evels nevenein veur.
* Laat-Soermisch: 2000 - 1700 v.Chr. In dezen tied geit de taol ummer mie nao 't Akkadisch stoon. Neet allein
* Pos-Soemerisch: 1700 - 100 v.Chr. In dezen tied is 't Soemerisch zeker verdwene es spreektaol. 't Weurt evels nog iewe gebruuk
==Genealogische en morfologische classificatie==
Tekslien 42:
| '''nasaole''' || m || n || || || ŋ ⟨ĝ⟩ ||
|}
't Gaof veer vocaole, /a/, /e/, /i/ en /u/. Op groond vaan lienwäörd in 't Akkadisch nump me aon tot 't e fonemisch versjèl tösse korte en lang vocaole, meh dat versjèl woort neet oetgesjreve.
't Soemerisch had 'n sterke neiging tot vocaolhermenie binne woordstamme en, wie bove opgemerk, in minder maote ouch tösse woordstamme en achterveugsele. In e zier groet aontal twielèttergrepege, einstammege wäörd steit twie kier dezelfde lètter (''zalag'' 'helder zien', ''eme'' 'tong', ''ĝiri'' 'voot', ''tukul'' 'waope'). Wie sterk die neiging waor, bliek veural oet Akkadische lienwäörd: ''gada'' oet ''kitūm'' 'linne'; ''libir'' oet ''labirum'' 'aajd zien' (''-um'' is in 't Akkadisch d'n oetgaank veur de nominatief; in oontlienienge verdwijnt dee um plaots te make veur de eige Soemerische oetgeng).
[[syllaab|Syllabe]] kóste mer twie petroene volge: CV en CVC. Soemerische wäörd móste dus mèt eine consonant beginne en in 't midde vaan e woord mochte neet mie es twie consonante nao-ein koume. Allebei heet de taol gemein mèt de Semitische taole. Naotot de (fonemische) glottisslaag, de /h/ en de /j/ verdwene, köste wäörd ouch mèt 'ne vocaol beginne.
De [[klemtoen]] laog woersjijnelek op de lèste syllaab. Veur zoewied me kin naogoon, had 't Soemerisch gein toene of toenaccente.
===Vaan Klassiek nao Laat-Soemerisch===
Roond 't jaor 2000 veur Christus vinde de volgende veranderinge plaots.
* De klaanke ''b, d, g'' en ''z'', iejer stumloes plosieve, weure in de mieste posities stumloes. Achteraon 't woord is 'n belaankrieke oetzundering.
* De mèt de ierste drei corresponderende klaanke ''p, t, k'', iejer geaspireerde plosieve, weure gewoen stumloes plosieve.
* De klaank /t͡sʰ/ weurt evels opgesplits in /d/ en /r/, dewijl 'r soms gans verdwijnt.
* De glottisslaag verloor zien fonemische weerde. 'tzelfde gelt veur de /h/, die evels mer in e paar wäörd mèt zekerheid kin weure gereconstrueerd.
* Dit beujt de ''h'', oersprunkelek oetgesproke es /x/, de meugelekheid ziech tot /h/ te verweike ([[debuccalisatie]]).
* 't Gaof oersprunkelek 'ne (valsen) diftong /aj/, dee ziech in 't Laat-Soemerisch tot /e/ (oetspraok dinkelek [eː]). E woord wie ''e-gal'' ('paleis' of 'tempel', lètterlek 'groet hoes') is in 't Arabisch oontliend es هيكل ''haykal''; aander Wes-Semitische taole tuine e geliekaardeg beeld.
==Grammair en structuur==
| |||