Judicieel mach: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Ooswesthoesbes verplaatsde pagina Judiciel mach nao Judicieel mach zónger 'ne redirek achter te laote
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{Dialek|Mestreechs}}
De '''judiciëlejudicieel''', '''justitiëlejustitieel''', '''juridische''' of '''rechterleke mach''' (vaan 't [[Frans]]e '' pouvoir judiciaire'') riffereert nao de [[mach]] vaan de persoene en institute die euver 't [[rech]] gaon in 'ne [[rechsstaot]]. Centraol in zoe'ne rechsstaot is 't idee tot de rechterleke mach oonaofhaankelek is vaan de [[polletiek]]. De rechterleke mach weurt daomèt dèks in modern staote, väölal modern [[democratie]]ë, geplaots in de konteks vaan de [[sjeiing vaan machte]], ouch wel de [[Trias Politica]] geneump: 'n theorie vaan [[Montesquieu]] ([[1689]] - [[1755]]) die allewijl weurt umermp door de ganse [[politicologie]] en [[rechsgelierdheid]]. De aander twie machte in dees dreihooksverhawwing zien de [[executieve mach|executieve of oetveurende mach]] (meistes de [[regiering]]) en de [[legislatieve mach|legislatieve of wètgevende mach]] (dèks 't [[Parlemint]] en de [[Senaot]]).
 
De jucidiëlejucidieel mach is in 't allewijl Westers dinke e systeem vaan [[rechbaank]]e wat de wet in naom vaan de staot interpreteerd, verdeideg en touwpas. Ze kin ouch wie'e mechanisme veur rechterleke oplossinge of ooneinegheie weure gezien. Oonder de doctrine vaan de sjeiing vaan machte kin de jucidiëlejucidieel mach wette tege hawwe die door de executieve of legislatieve machte weure opgedrage. Dit deit 'ne rechter daan op basis vaan al bestaonde wètte die al daan neet in contradictie staon mèt de nui veurgestèlde wèt.
 
In [[Belsj]] is de hoegste rechbaank 't [[Hof vaan Cassatie]]. Dit geit euver 't [[sociaol rech]], [[handelsrech]], [[börgerlek rech]] en [[straofrech]]. Dees rechbaank geit euver gans Belsj en is daomèt 'n fidderaol liechaom wat veur alle Belzje gilt, of ze noe in [[Vlaondere]], [[Wallonië]] of [[Breusel]] woene. Veur [[Duitsland]] is dit 't [[Bundesverfassungsgericht]]. De hoegste rechbaank in [[Nederland]] is d'n [[Hoege Raod]]. Integendeil tot de aander twie len, heet Nederland evels gein rechbaank die direkte autoriteit heet op de [[groondwet]]. De Nederlandse groondwet is daomèt 'n vrij groete oetzoondering in [[Europa]], umtot zie veural symbolische weerde heet.
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Judicieel_mach"