Jazz: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Instrumentatie: De klarinèt oontbrik laank neet ummer in big bands. Dink allein mer aon Benny Goodman. |
Nog get mie euver jazz in de jaore viefteg. |
||
Tekslien 6:
Nao d'n Twiede Wereldoorlog kraog de jazz e twiede leve es [[kunsmeziek]]; de [[bebop]], dee ziech de jaore daoveur boeten 't gehuur vaan de mainstream had oontwikkeld, kaom noe aon de oppervlaakde. In de jaore viefteg kristalliseerde ze oet in get rösteger stijle wie cool jazz en hard bop, stijle die in de ganse westerse wereld door combo's woorte euvergenome en al gaw e vertrojd geluid woorte. E klein grupke musici eisde nog mie vrijheid en kaom tot de ''free jazz'', 'ne belaankrieke stijl vaan de jaore zèsteg.
==Gaank vaan zake==
Tekslien 73:
Wie de swingraasj veurbij waor en 't groet pebliek ziech mier op songs góng riechte, hadde sommeg getalenteerde muzikante genoog vaan de conformistische conventies in de muziek, e gónge die conventies verbreke of temeenste sterk oprekke, in klein [[combo]]'s boe edere speuler solis kós zien. Zoe oontstoont de [[bebop]], mèt hiel sterke harmonische oetbreiing (dreiklaanke en veerklaanke make plaots veur vief-, zès- en zeveklaanke; chromatische alteratie weurt de gewoenste zaak vaan de wereld), hoeg tempo's, en wieneg melodieus, wèl solo's (dèks opgebouwd oet lang series vaan zèstiende note). Hei had de jazz definitief 't niveau vaan [[kunsmuziek]] gehaold. Groondlègkers waore [[Charlie Parker]], [[Dizzy Gillespie]] en [[Thelonius Monk]]. Veural Parker greep sterk trök op de jazz vaan [[Kansas City]], dee dèks es veurluiper vaan de bebop weurt geneump.
Allewel tot de bebop noets ech populair woort, stoont 't wel volop in de belaankstèlling en lokden 'r sterke discussies oet oonder jazzfans. 'n Exclusief Amerikaanse zaak waor 'r ouch neet: in de jaore viefteg woort oonder mie [[Paries]] e bleujend centrum vaan moderne jazz. Ouch bleujde in dezen tied d'n ierste groete fusiestijl op: de [[Latin jazz]]. Wie Dizzie Gillespie góng samewèrke mèt de Cubaanse muzikant [[Chano Pozo]] oontstoont de 'Cubop'.
=== Reacties op de bebop ===
[[Plaetje:Miles Davis by Palumbo.jpg|thumb|D'n invloodrieke Miles Davis heet 'n rol vaan beteikenis gespäöld in versjèllende stijle.]]
====Neo-Dixieland====
'n Reactie op d'n euververhitte, väöl vaan de luustereer en de speuler vragende bebop bleef neet oet. Sommege lui gónge veur 'ne revival vaan de jazz oet de jaore twinteg, mèt artieste wie [[Lu Watters]]. Deze meziek heet oet d'n hook vaan jazzleefhöbbers kritiek gekrege, neet allein umtot ze oet d'n tied waor meh ouch umtot väöl vaan de meziek in vergelieking mèt d'n jazz vaan roond 1920 get taam kloonk. D'n Dixieland, dee zeker ouch in Nederland hendeg populair woort, is veural 'n zaak vaan de blaanke, al kraog 'r ouch steun vaan zwarte aajdgedeende oet de jazzwereld; neet in de lèste plaots vaan Louis Armstrong, dee bebop es 'Chinese meziek' umsjreef.
====Cool jazz====
De [[cool jazz]] waor väöl wat de bebop neet is, en bij oetbreiing wat de mieste jazz tot daan touw noets waor gewees. De ritmische puls oontbrik gooddeils, de soli zien neet al te wèld en dèks ouch neet virtuoos. D'n iersten aonzat vint me al in de bebop-tied bij figure wie [[Cannonball Adderly]], die bij väörkäör trökvalle op romantische songs boe e snel ritme noe eine kier neet pas. Pas in de loup vaan de jaore viefteg weurt 't evels 'n eige stijl, mèt es groetste naom [[Miles Davis]] (album ''[[Birth of the cool]]''). Ouch in [[Californië]] oontsteit 'n oetgebreide scene, bekind es [[Weskösjazz]]. Hei-in speule opvallend väöl blaanke, wie pianis [[Dave Brubeck]]. Astrein oontsteit in de cool jazz 'n neiging tot experimentere. Miles Davis veurt de [[modaole jazz]] in (dee me gemeinelek liet beginne mèt ''[[So what]]''), boe gein akkoordsjemata meh toenreekse es basis weure gebruuk. Ouch mèt 't ritme woort geëxperimenteerd, beveurbeeld in 't album ''[[Time out]]'' vaan Brubeck en zien ensemble.
====Hard bop====
D'n [[hard bop]] kaom naoventrint tegeliek op, mèt vertegewoordegers wie [[Sonny Rollins]] en veural [[John Coltrane]] (same te hure op ''[[Tenor madness]]''). Deze stijl waor, aanders es de cool jazz, neet gemeind es tegestèlling tot de bebop. De tempo's ligke hei vrij hoeg, en de soli zien ouch e stök virtuozer en zwoerder belaojer. Wel is de meziek in 't gemein sumpeler vaan opzet, en weurt de ritmische cadans dujeleker neergezat es in de bebop. Heidoor ligk de vreugen hard bop vrij good in 't gehuur. Noe nog is dit geluid naoventrint de mainstream vaan de jazz.
Ouch in deze stijl sloog me evels aon 't experimentere. In naovolging vaan Davis góng ouch Coltrane modaole jazz speule (beveurbeeld in zien versie vaan ''[[My favourite things]]''), zoewie verwied tonaole jazz (beveurbeeld ''[[Giant steps]]'', boe de hermenie constant in [[tertsverwantsjap]]pe moduleert). Tegen 't ind vaan de jaore viefteg waor de jazz, nao e paar jaor vaan bezinning, weer sterk in d'n avant-gardemodus gekoume. Regele en dogma's kaome ummer mie t'r discussie te stoon.
=== Free jazz ===
De touwgenome vrijheid in de hard bop veurde tot slot in [[1960]] tot de [[free jazz]], bedach door 'n gróp musici oonder leiing vaan saxofonis [[Ornette Coleman]]. Zie doel waor veur alle parameters los te laote: gein akkoordsjema of leed mie es basis vaan improvisatie, gein tonaliteit, gein al te sterk ritmegeveul.
De free jazz had en heet wieneg aonhengers, === Rock jazz ===
Wie me op dezen doedloupende weeg neet mie wijer kós, zoch me inspiratie in verminging mèt [[popmeziek]]. De mingvörm weurt
=== Posmoderne jazz ===
| |||