Burundi: Versjèl tösje versies

| naomlandj = Republic of Burundi<br/>Republika y'u Burundi<br/>République du Burundi

'''BoeroendiBurundi''', daanveural welvreuger dèks '''Burundi''' gesjreve (officieel (Frans): ''République du Burundi'';, (Kirundi:) ''Republika y'u Burundi'') is e land in Midde-Afrika, ten zuie vaan [[Rwanda]], ten ooste vaan [[Kongo (Kinshasa)]] en ten weste vaan [[Tanzania]], aon 't [[Tanganyikameer]]. Hoofstad is Bujumbura. BoeroendiBurundi heet gooddeils 'n [[regebos]]-vegetatie en -[[klimaot]].

BoeroendiBurundi is ei vaan de kleinste len in [[Afrika]] en 't heet ouch gein köslijn. De lengde vaan de landsgrenze mèt de naoberlen Kongo-Kinshasa, Rwanda en Tanzania zien respectievelek 233, 290 en 451 kilometer. De [[Mont Heha]] is 't hoegste punt vaan BoeroendiBurundi mèt 'n huugde vaan 2.684 meter bove de ziespiegel. 't Liegste punt is d'n overoever vaan 't [[Tanganyikameer]] (772 m).

De economie vaan BoeroendiBurundi is veurnaomelek agrarisch. Same mèt d'n hoege bevolkingsgreuj heet dit geleid tot groetsjaolige oontbossing en boojem[[erosie]]. 't Gief wijerswijer twie nationaol parke die oonder mie bedreigde diersoorte wie [[chimpansees]] herberge. Bei nationaol parke woorte in [[1982]] opgeriech um de diersoorte te besjerme.

BoeroendiBurundi besteit oet zevetien provincies, die nao hun hoofstad verneump zien. De hoofstad Bujumbura daobij heet 'n eige stadsprovincie.

Vaan de bevolking vaan BoeroendiBurundi besteit 85 procent oet [[Hutu]]'s en oongeveer twelf procent oet [[Tutsi]]'s. Traditioneel hierseheerse de Tutsi's euver de Hutu's, wat door de ganse historie tot conflikte geleid heet. Vaan de res zien de [[Twi]], meugelek ing verwant mèt de [[pygmee]]ë, mèt ein procent de veurnaomste gróp. De Hutu's en de Tutsi's vertuine gein versjèlle in materieel cultuur, taol of religie; me dink tot de twiedeiling ieder trökgeit op e [[klasseversjèl]].

Vólges 't VN-oontwikkelingsprogram leef 68% vaan de BoeroendeseBurundese bevolking oonder de ermoojgrens.

Op ze lès in de [[zestiendenzèstienden iew]] woort 't oonaofhenkelek keuninkriek BoeroendiBurundi gestiech; de awwer historie is oonbekind. In [[1903]] woort BoeroendiBurundi, mèt Rwanda, es ei vaan de lèste len in Afrika vaanoet [[Tanzania]] gekoloniseerd door [[Duitsland]]. Nao d'n [[Ierste Wereldoorlog]] mós Duitsland 't gebeed op las vaan de [[Volkerboond]] aofstoon en in [[1923]] woort 't oonderdeil vaan 't [[Belsj]] mandaotgebeed [[RwandaRoeanda-Oeroendi]]. In [[1962]] woort BoeroendiBurundi mèt keuning [[Mambutsa IV van BoeroendiBurundi|Mambutsa IV]] aonaofhenkelek. [[1966|Veer jaor later]] woort Mambutsa aofgezat door ziene zoon [[Ntare V van BoeroendiBurundi|Ntare V]]. Datzelfde jaor nog woort heer door 'ne coup aofgezat en woort de rippubliek ingestèld. In [[1972]] woort de veurmaolege keuning vermaord, en dat leide tot 'ne [[börgeroorlog]] tösse de Hutu's en de Tutsi's dee door president [[Michel Micobero]] mèt groof geweld oonderdrök woort. In [[1976]] kaom zoe Micobero zien regering aon häör ind door 'ne coup vaan [[generaol]] [[Jean Baptiste Bagaza]], ouch 'ne Tutsi, meh gemaoteg. Bagaza veurde geliekheid tösse Hutu's en Tutsi's in, meh woort door de jaore eweg ummer wreder. Zoe kraog in [[1987]] [[Pierre Buyoya]] nao 'ne nui coup de mach in Boeroendi. In [[1993]] sjreef heer verkezinge oet, woebij heer verslage woort door de Hutu [[Melchior Ndadaye]]. Tege häöm woort datzelfde jaor 'ne nuie staotsgreep georganiseerd en allewel tot dee mislökde woort Ndadaye wel vermaord. De spanninge lepe in [[1995]] oet op 'ne nui [[BoeroendeseBurundese Börgeroorlog|börgeroorlog]], dee indegde mèt 't obbenuits installere vaan Buyoya es president en 'n veurziechtege verbetering vaan de stabiliteit. In [[2003]] is d'n Hutu [[Domitien Ndayizeye]] aon de mach gekoume en sinds [[2005]] is Pierre Nkurunsiza president vaan 't land.

In juni 2005 vreug de Veiligheidsraod vaan de [[VN]] in resolutie 1606 um de opriechting vaan 'n Bezunder Kamer binne 't rechsstelselrechsysteem vaan BoeroendiBurundi, die oonderzeuk deit nao [[genocide]] en ander misdaode die gepleeg woorte in d'n börgeroorlog vaan [[1993]] tot 2005. In [[2007]] woort 'n akkoord bereik euver de vörming vaan 't tribunaal en november dat jaor woort ouch e akkoord bereik euver de vörming vaan de stuurgróp.