Indischen Oceaon: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Dit is beter...
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
{{waatveurdialek}}
[[FilePlaetje:Indianocean.PNG|thumb|De ómringendje lenj vannen Indischen Oceaan.]]
[[Plaetje:Indian_Ocean_surface.jpg|thumb|Reliefkaart vaan d'n Indischen Oceaon en zien umgeving. Wie me kin zien weurt d'n oceaonbojem door diverse [[oonderziese bergkette]]s doorsnoje.]]
De '''Indische Oceaan''' es 'ne [[oceaan]] unner [[India]] en [[Sri Lanka]].
D'n '''Indischen Oceaon''' is ein vaan de drei, veer of vief [[oceaon]]e op [[Eerd]]. 't Is 't daarde groetste wateroppervlaak op de wereld, nao de [[Stèllen Oceaon]] en d'n [[Atlantischen Oceaon]] en nog veur de [[Zuieleken Oceaon]] en de [[Noordeleke Ieszie]]. 't Water weurt begrens door [[Afrika]] in 't weste, [[Azië]] in 't noorde, [[Australië]] in 't ooste en de Zuieleken Oceaon daan wel [[Antarctica]] in 't zuie - aofhaankelek of me de Zuieleken Oceaon es 'ne volweerdegen oceaon zuut. 't Water is geneump nao [[Indië]], 'n regio in [[Zuid-Azië]] en bij oetbreiing ouch [[Zuidoos-Azië]].
 
== EilenjOontdèkkingsreize ==
D'n Indischen Oceaon waor al bij de aw Grieke bekind. Zij meinde evels tot 't water aon veer kante door land umslote mós zien, wat te make had mèt 't [[Zuidland]] wat volgens hun mós bestoon. Middeliewse gelierde naome dit euver. Pas in [[1488]] rundde [[Bartolomeu Dias]] [[Kaap de Gooj Hoop]], boemèt heer empirisch bewees tot de Indische Oceaon euver aander zieë te bereike waor. Dit leide tot 'ne stortvlood aon oontdèkkinge, die de Portugeze (en later aander Europeaone) tot in China en Japan brachte.
* [[Amsterdam (Indischen Oceaan)|Amsterdam]]
 
De [[Austronesiërs]] höbbe d'n Indischen Oceaon neet zoe intensief verkind wie de Stèl Zuidzie. Toch zien lui vaan [[Borneo]] oets de gansen oceaon euvergestoke um op [[Madagaskar]] oet te koume - get boe hun taol en genetiek vaan getuige.
 
Ouch de [[Arabere]] höbbe d'n Oceaon oetgebreid verkind. Zij kaome tot in [[Maleisië]] en [[Java]], wat verklaort boe me dao allewijl d'n islam aonhingk. Aon d'n Afrikaanse kant kaome ze tot Mozambique en Madagaskar. Op (kleinder) eilen en in kösgebeed heet de Arabisch-islamitische cultuur 'ne groeten invlood achtergelaote.
 
De Chineze zeilde ouch euver d'n Indischen Oceaon, en gebruukde dee vrij intensief veur d'n handel. Gemeinelek gónge ze neet wijer es Arabië, meh Chinese handelere en oontdèkkers höbbe ouch Egypte, Ethiopië en Oos-Afrika aongedoon.
 
==Geologie==
D'n Indischen Oceaon begós ziech pas 150 mieljoen jaor geleie te vörme, mèt 't oetereinvalle vaan [[Gondwanaland]]. Daoveur zaote de continente die 't umringe gooddeils nog aonein vas.
 
==Geografie==
===Klimaot===
In tegestèlling tot d'n Atlantischen en Stèllen Oceaon, die vaan poolgebeed tot poolgebeed doorluipe, concentreert ziech d'n Indischen Oceaon op 't zuielek haafroond en ligk ziene grens in de trope. Dit heet tot gevolg tot sterke [[passaot]]winde vochtege loch 't land op bloze. Op 't [[Indiaas subcontinent]] heet dit de [[moesson]]reges tot gevolg, umtot dees vochhawwende loch tege de [[Himalaya]] knalt en ziech boven 't subcontinent concentreert.
 
=== Zieë ===
[[Zie]]ë vaan d'n Indischen Oceaon zien de [[Roej Zie]], de [[Perzische Golf]], d'n [[Arabische Zie]], de [[Golf vaan Bengale]], de [[Timorzie]] en de [[Straot Mozambique]]. Nogal get zieë ligke in 't euvergaanksgebeed nao de Stèllen Oceaon, te wete de [[Zuid-Chinese Zie]] mèt de [[Golf vaan Thailand]], de [[Suluzie]], de [[Celebeszie]], de [[Javazie]] en de [[Bandazie]].
 
=== Oonderwatergeografie ===
D'n Indischen Oceaon kint diverse oonderziese bergkettes, die dèks weer in kleinder kettes weure verdeild. De drei belaankriekste zien de [[Centraol-Indische rögk]], de [[Zuidwes-Indische rögk]] en de [[Zuidoos-Indische rögk]], die op 't [[Rodriguespunt]] biejein koume.
 
't Gief mer twie [[trogk]]e in d'n Indischen Oceaon. De [[Javatrogk]] is mèt 6.000 kilometer nog bès laank, meh de [[Makrantrögk]], zuielek vaan Iran en Pakistan, is mèt 900 hendeg klein.
 
=== Eilen ===
Vaan de volgende eilen en eilandegróppe kin me zègke tot ze in d'n Indische Oceaon ligke. D'n Indonesischen arsjipel kump ouch in aonmerking, meh vurmp ieder de grens vaan d'n Oceaon.
* [[Amsterdameiland]]
* [[Andamane]]
* [[Chagoseilen]]
* [[Comore]]
* [[JavaKeersemeseiland]]
* [[SoematraKerguelen]]
* [[CelebesKokoseilen]]
* [[Kerguele]]
* [[Madagaskar]]
* [[MaldiveMaledive]]
* [[Mauritius]]
* [[Nicobare]]
* [[Réunion]]
* [[Seychelle]]
* [[KergueleSocotra]]
* [[Sri Lanka]]
 
{{sjtumpke}}
 
[[Categorie:Oceane]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Indischen_Oceaon"