Stadhoes (Mestreech): Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
exterieur |
Iech vin 't good zoe. 't Is nog neet zoe oetgebreid es 't Nederlandstaoleg artikel, meh toch al oetveureger es vergeliekbaar artikele hei. Daomèt is ouch dit artikel nao nege jaor veerdeg. |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Stadhuis Maastricht.JPG|thumb|'t Stadhoes vaan Mestreech]]
Regel 27 ⟶ 26:
== Interieur ==
[[Plaetje:Maastricht,_Townhall,_Groundplan_main_floor.jpg|thumb|Plan veur de ''bel étage'' vaan de hand vaan Post.]]
Post leet ziech veur 't interieur leie door klassieke proportiewètte. Heer woort daobij geholpe door de Twiehieregheid: die vereisde tot 't gebouw in e Luiks en e Braobants/Staots deil woort gesplits. 't Luiks bestuur zaot aon de noordkant, 't Braobants bestuur aon de zuidkant vaan 't gebouw. In allebei de hèlfte zaote sjout en sjepene veuraon (dus bij de wesgevel); börgemeister en raod zaote achterein (bij d'n oosgevel). In 't midde gief 't 'n groete hal, 't 'Plein' geneump.
't Plein umspant twie verdepinge. De bojem ligk op de bel étage, dus op 't niveau boe me 't gebouw door d'n hoofingaank binnekump. De verdeping daobove heet 'n galerij die euver 't Plein oetzuut. 't Plein is gedek door e kruusgewelf, 'n haaf tongewelf en 'ne koepel, dee op veer pilere rös. 't Gewelf is tösse 1667 en 1671 besjèlderd door [[Theodoor van der Schuer]] oet [[D'n Haag]] mèt allegorieë vaan de vrei, de geriechtegheid en de euverwinning vaan de däög op de oondäög. In de koepel hingk e klökske wat vreuger woort gelojd veur merrettije en raodvergaoderinge aon te kundege.
Mèt 'n groet opgezatte trap geit me nao de galerij. Op de galerij vint me glaas-in-loedvinstere mèt de beelder vaan groete Mestreechtenere. De broonze balusters um de galerij zien gesjoonke door raodsleie en tuine hun naome en femiliewaopes.
De Raodszaol heet zien functie sinds 1884; in vreuger tije waor 'r in gebruuk es bibliotheek. Ouch deze zaol waor vreuger in twie deile verdeild; me heet dat bij de restauratie herstèld. De mör zien behaange mèt portrètte vaan ex-börgemeisters vaan Mestreech. Tot 2018 hóng hei e [[sjouwsjtök]] vaan [[Jan van Brussel]] wat 't [[Lèste Oerdeil (Van Brussel)|Lèste Oerdeil]] veurstèlde. 't Hóng al in 't Dinghoes wie 't stadsbestuur dao zaot; allewijl weurt 't getuind in 't [[Bonnefantemuseum]].
De börgemeisterskamer (rechs achterin) woort pas in d'n achtienden iew gedikkoreerd, wat me good aon de inriechting kin zien. Wel zien de mör nog mèt [[goudleer]] bekleid, wat toen sterk oet de mode waor, meh dit leer is besjèlderd mèt [[chinoiserie]]ë. De sjèlderije zien (her)kopieë vaan diverse othentieke Chinese en Japanse veurstèllinge. 't Stucplefóng is besjèlderd door de Zwitser [[Tomaso Vasalli]]. 't Stucwerk op de mör besteit oet [[rocaille]]-ornaminte. De sjouw is vaan eine Joannes Bossier; daobove hingk e sjèlderij vaan de Luikeneer [[Edmond Plumier]] wat 't twiehiereg bestuur oetbeeld. 't Meubilair is deils rococo (Lowie XV-stijl), deils classicistisch (Lowie XVI-stijl).
De Luikse sjepekamer, die nog ummertouw es wèthawwerskamer deensdeit, had oersprunkelek ouch oetbundeg stucwerk vaan Vasalli, meh dit góng bij 't Belag vaan 1793 gooddeils verlore. 'tzelfde gelt veur 't mantelstök vaan Plumier wat 't ouch hei gaof. Allein bove d'n ingaank zuut me nog 'n oersprunkelek medaillon. 't Mantelstök is later vervaange door e sjèlderij vaan Van der Schuer wat ieder in de Raodszaol hóng. De Braobantse sjepekamer, allewijl de kemissiekamer, heet 't Belag wel doorstande. Op 't stucwerk is 't [[Salomonsoerdeil]] te zien. 't Mantelstök is ouch weer vaan Plumier en tuint de kuise [[Susanna]]. Dees veurstèllinge zien neet veur niks gekoze: ze verwieze allebei nao de rechspraok. Aon ein vaan de mör hingk e zèstienden-iews tapiet wat de rencontre vaan [[Jacob]] mèt de herders vaan [[Laban]] tuint.
De prinsekamer (links, achter de Luikse sjepekamer) waor veur de ''deciseurs'', de aofgezante vaan 't Prinsbisdom Luik en de Rippubliek vaan de Nederlen, die touwziech hele op 't stadsbestuur. Ouch woorte hei boetelandse gaste oontvaange, wie in 1717 [[Peter de Groete]] vaan Rusland. Ouch hei gief 't 'n allegorisch mantelstök, noe weer vaan Van der Schuer, wat de dobbel rechspraok tuint, zoewie de Rechveerdegheid die de Nijd vertrampeneert. Aon de mör hingk 'n serie moertapiete die scènes oet 't leve vaan Mozes oetbeelde. Die zien in 1737 bij de Brusselse tapietknuiper Franciscus van der Borght bestèld, die ze nao oontwerp vaan sjèlder [[Jan van Orley]] maakde.
Ouch in de secretairekamer (rechs, achter de Braobantse sjepekamer; veurheer ouch wel ''audiëntiekamer''), gief 't moertapiete, meh die zien get sumpelder en tuine [[verduur|verdure]] (zuierse hoof-veurstèllinge). Oersprunkelek hónge die in de prinsekamer; nao de koms vaan de Mozes-tapiete zien ze verplaots. Ouch dees kamer heet stucwerk vaan Vaselli.
In de collegekamer vint me obbenuits verdure, die get joonger zien: ze zien in 1736 bij François Guillaume van Verren in [[Oudenaarde]] bestèld. 'n Bezunderheid is tot ei tapiet is gebaseerd op 't sjèlderij ''Pan en Syrinx'' vaan [[Pieter Paul Rubens]]. De kamer had vreuger 'n plefóngsjèldering vaan de Mestreechter kunsteneer [[Jean-Baptiste Coclers]], meh wie die door de jaore heer zwoer versjendeleerd raakde, besloot me in 1965 veur [[Charles Eyck]] 'n nui sjèldering te laote make.
De Gaginikamer is geneump nao [[Petrus Nicolaas Gagini]], de Zwitser vaan dee zien hand de stucdecoraties in dees kamer zien. Dit is 'n klein Braobantse wèthawwerskamer. 't Stucwerk is evels neet veur dees kamer gemaak: oersprunkelek hóng 't in e hierehoes in de [[Capucijnestraot]], boe 't in 1789 waor aongebrach. Naotot evels bij 't bombardemint vaan 1793 de oersprunkeleke decoratie vaan dees kamer verlore góng, besloot me 't euver te bringe. Heibij raakde ouch e deil vaan Gagini zie werk verlore, umtot de kamer aander aofmetinge heet es de salon boe 't oersprunkelek veur gemaak is.
== Bron ==
| |||