Stolpersteine: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Cats, en {wio} debove want 't moot ech wel veerdeg.
Stephan 0796 (Euverlèk | biedrages)
veëdig
Tekslien 1:
{{Dialek|Heëlesj}}
{{wio}}
[[Plaetje:Köln-Stolperstein-Rathaus-024.jpg|thumb|D'r ieësjte Stolperstein woeëd óp d'r 16<sup>e</sup> december 1992 geplaats vuur 't sjtadhoes va [[Kölle]]. ]]
Mit '''Stolpersteine''' weëd e projek van d'r Prüsisje kunsteneër Gunter Demnig gemind. 't Is ee uëver gans [[Europa]] verspreid mónnement vuur de sjlachoffere van 't [[nationaalsocialisme]]. Demnig bringk dees Stolpersteine aan i g'ne sjtoep vuur de vreuger woeënhoezer va lüj die durch de nazi's verdreëve, gedeporteerd, vermoard en tot zelfmoard gedrieëve zint gewoare. Dees Stolpersteine herinnere aa [[Jüdde]], [[Ziguinere]], politieke gevangene, lüj die militaire deens weigerde, homoseksuele, [[Jehovagetuge]] en gehandicapte.
Regel 18 ⟶ 17:
===Stolperdurpele===
Neëve Stolpersteine weëde aaf en touw óch de zoeëgenaamde stolperdurpele in 't formaat 100 × 10 cm. Dees sjting herdinke groeëter sjlachoffergróppe. In de Limburge guëf 't ginne durpel. D'r innige i Nederlank ligk i Groninge vuur alle umgekoame lede van de Jüdisje femilieje Van Gelder.
 
===Remembrance stones===
In december 2018 woeëd 't concep oetgebreid mit de zoeëgenaamde ''Remembrance stones'', die erinnere aan de sjlachoffere van 't fascistisch regime van [[Francisco Franco|Franco]]. De ieësjte sjting woeëde gelag óp d'r 15<sup>e</sup> december 2018 i Porreres óp [[Mallorca]]. Durch dit idee weëde óch lüj herdach die ging sjlachoffere woare van 't nationaal-socialisme, mar van 't doamit verwante franquisme.
 
==Versjpreiding van Stolpersteine==
Regel 104 ⟶ 100:
 
==Vergeliekbaar projekte==
I sommige sjteë weëde soartgelieke sjting geplaats. Sjting die liekene óp de sjtolpersjting van Demnig ligke i groeëte sjteë wie [[Wene]], [[München]] en [[Rostock]]. Sommige projekte weëde durch d'r Demnig gezieë es [[plagiaat]]. Dit is beivuurbild 't geval bei de ''Schmunzelsteine'' in 't Bergisje sjtedje [[Leichlingen]], die erinnere aan gehiemelde vasteloavesveerdesj.
===Plagiaat===
 
====Posledny Adres en Remembrance stonesStones====
In december 20182014 woeëd i Rusland 't concep oetgebreid mit 't projek ''Posledny Adres'' ('t letste adres), wat erinnert aan de lüj die verdwene of woeëde vermoard tiedes de [[Groeëte Zuvering]] va 1936. In december 2018 woeëde i [[Sjpanje]] zoeëgenaamde ''Remembrance stones'' gelag, die erinnere aan de sjlachoffere van 't fascistisch regime van [[Francisco Franco|Franco]]. De ieësjte sjting woeëde gelag óp d'r 15<sup>e</sup> december 2018 i Porreres óp [[Mallorca]]. Durch ditdees ideeprojekte weëde óch lüj herdach die ging sjlachoffere woare van 't nationaal-socialisme, mar van 't doamitanger verwantetotalitair franquismedictature.
 
==Kritiek==
Prominente Dütsje Jüdde zint verdeeld uëver 't projek. Zoeë hat d'r sjtadsroad va [[Krieëvel]] óp verzeuk van de Jüddisje geminsjap 't projek binne eur grenze sjtilgelag. Zoeë zag d'r vuurzitter van d'r Jüddisje Road van die sjtad dat 't projek 'm deeg dinke aan wie de nazi's Jüddisje graafsjting gebroekde vuur besjtroating. I München woeëd 't projek um soartgelieke kritiek van Charlotte Knobloch, de vuurzitser van d'r ''Zentralrat der Juden'', sjtopgezat. Woeë Jüdde evvel verdeeld zint uëver 't projek, zint anger gróppe positief uëver 't projek. Óch gebroek van bepoalde begrippe hat evvel tot kritiek geleid, weil de sjting besjmette wöad zouw bevatte.
 
Kritiek van umwoeënende is dök persuënlig van eëd. Soms is rechsradicalisme de oerzaak, mar mieëtstes zint de bewoeënesj bang dat eur hoes i weëd zouw kinne vermindere of bang vuur vandalisme van extreem-rechs.
 
==Vandalisme==
Tussje 2001 en 2011 woeëde i Dütsjlank mieë es 700 gevalle gedocumenteerd van besjeëdiging en deefsjtal. I Nederlank guëf 't óch regelmieësig vandalisme, wat dök leidt tot maatsjappelige ónrus en veróntweëdiging.
 
==Extern linke==
* [http://www.stolpersteine.eu/ 't Projek Stolpersteine: Ein Projekt, das die Erinnerung an die Vertreibung und Vernichtung der Juden, Zigeuner, der politisch Verfolgten, der Homosexuellen, der Zeugen Jehovas und der Euthanasieopfer im Nationalsozialismus lebendig erhält]
* [http://www.maastrichtsegevelstenen.nl/oorlog2e.htm#str Vrun Mestreechter gievelstein: pazjena uëver 't Stolperstein-projek i Mesjtreech]
* [https://steinedererinnerung.net Website van 't projek "Steine der Erinnerung" in Wene]
 
{{Brónne|brón=
* [https://www.rundschau-online.de/region/oberberg/oberberg-archiv/mahnmale-im-pflaster--stolpersteine--erinnern-in-waldbroel-an-juedische-familien-30518666 ''Mahnmale im Pflaster „Stolpersteine“ erinnern in Waldbröl an jüdische Familien''. Jens Höhner - Oberbergische Volkszeitung, d'r 25<sup>e</sup> mei 2018]
* [https://www.dw.com/en/70000th-stolperstein-for-holocaust-victims-laid-in-frankfurt/a-46009363 ''70,000th 'Stolperstein' for Holocaust victims laid in Frankfurt''. Deutsche Welle, d'r 23<sup>e</sup> oktober 2018]
* [https://www.rtvoost.nl/nieuws/79511/Gedenkklinkers-voor-joden-uit-Borne ''Gedenkklinkers voor joden uit Borne'',. RTV Oost, d'r 29<sup>e</sup> november 2007]
* [https://www.stern.de/panorama/gesellschaft/stolpersteine-der-40-000--ist-ein-kommunist-3800298.html ''Der 40.000. ist ein Kommunist'',. Anja Lösel - Stern, d'r 3<sup>e</sup> juli 2013]
* [https://www.limburger.nl/cnt/dmf20170827_00045585/limburg-krijgt-geen-900-nieuwe-struikelstenen ''Limburg krijgt geen 900 nieuwe struikelstenen'',. Vikkie Bartholomeus - Dagblad de Limburger, d'r 28<sup>e</sup> augus 2017]
* [https://www.1limburg.nl/toch-extra-subsidie-voor-struikelstenen?context=section-19914 ''Toch extra subsidie voor struikelstenen'',. Jaen van Hoof - 1limburg.nl, d'r 25<sup>e</sup> oktober 2017]
* [https://rp-online.de/nrw/staedte/leichlingen/schmunzelsteine-kritik-von-kuenstler-demnig_aid-11886131 ''Schmunzelsteine: Kritik von Künstler Demnig''. Rheinische Post, d'r 8<sup>e</sup> fibberwaar 2008]
* [https://niw.nl/stenen-des-aanstoots-555/ ''Stenen des aanstoots?''. Nieuw Israëlietisch Weekblad, d'r 4<sup>e</sup> meëts 2016]
* [https://www.ovb-online.de/weltspiegel/bayern/hitzige-debatte-stolpersteine-4512704.html ''Hitzige Debatte um Stolpersteine''. Oberbayerisches Volksblatt, d'r 6<sup>e</sup> december 2014]
* [https://www.weser-kurier.de/bremen/bremen-stadt_artikel,-Gedenken-mit-NaziJargon-_arid,985761.html ''Gedenken mit Nazi-Jargon''. Elke Hoesmann - Weser Kurier, d'r 9<sup>e</sup> november 2014]
* [https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/echtpaar-staakt-juridische-strijd-tegen-gedenksteen-holocaustslachtoffer~ba133a48/ ''Echtpaar staakt juridische strijd tegen gedenksteen Holocaustslachtoffer''. Tjerk Gualthérie Van Weezel - De Volkskrant, d'r 3<sup>e</sup> april 2017]
* [https://www.welt.de/politik/deutschland/article110873303/Stolpersteine-in-Greifswald-herausgerissen.html ''Stolpersteine in Greifswald herausgerissen''. Die Welt, d'r 9<sup>e</sup> november 2012]
* [https://www.nrc.nl/nieuws/2017/01/12/diefstal-stolpersteine-bereikt-treurig-dieptepunt-6172696-a1540914 ''Diefstal Stolpersteine bereikt treurig dieptepunt in Rotterdam''. Casper Naber - NRC Handelsblad, d'r 12<sup>e</sup> jannewaar 2017]
}}
[[Categorie:Monumente]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Stolpersteine"