Schiermonnikoog: Versjèl tösje versies

'''Schiermonnikoog''' ([[Westerlauwers Fries|Staanderdfries]] '''Skiermûntseach''', eilanders ''Schiermonnikeich'') is e [[Nederland]]s [[Waddezie|Wadde-eiland]] wat tot de provincie [[Friesland]] huurt en 't meis oostelike vaan de Friese Wadde-eilen is. 't Oppervlak bedräögbedreug 191,19 [[km²]], boevaan 151,26 km² water/[[wadde]]. 't Aontal inwoeners is 989 per 1 juni 2005; daomèt is Schiermonnikoog wiedoet de kleinste gemeinte vaan Nederland.

Schiermonnikoog lifleef wie de ander Wadde-eilen in d'n ierste plaots vaan 't [[toerisme]]. De [[vèsserij]] is in de twintegste iew stèrk in importantie trökgeloupe. Wijers heet 't eiland 'n awwerwètse zelfveurzienendezelfveurzeenende middestand, die door de relatief isolatie (me moot ein oor mèt de pónt veur allein mer nao de vaste wal te koumekòmme) in stand gehawwe weurt.

De bebouwing op 't eiland is gooddeils geconcentreerd in 't dörp, wat ouch wel ''Oosterburen'' geneump weurt of woort. Dit dörp heet nog väöl aw vèssershuiskes. Wijers besteit 't eiland oet get landbouwgroond, meh veural oet [[duunduin]]gebeed en strand; 't breistebreidste vaan gans [[Europa]]. Gans 't eiland heet de status vaan [[Nationaal Park]]. De Schiermonnikogers spreke vaanajds e speciaol Fries dialek, 't [[Sjchermonnikoogs]], wat evels nao d'n oorlog in verval geraak is, al kint me 't allewijl op speciaol cursusse liere.

Schiermonnikoog is geneump nao de [[Cisterciënzers|Cisterciënzer mónneke]] oet [[Dokkum]], die 'ne grijze ("skier" op 't Fries) pij draoge en die 't eiland tot [[1580]] bezaote. In dat jaor converteerdebekierde Friesland ziech tot 't [[protestantisme]] en woort 't eiland geconfisqueerdin beslaag genome; de staot verkoch 't in [[1638]] en [[1640|twie jaor later]] kaom 't aon de familie [[Stachouwer]]. In [[1719]] woort 't dörp [[Westerburen]] door de zie opgeslók. De familie Stachouwer deeg 't eiland oetindelik in [[1859]] euver aon de [[D'n Haog|Haogeneer]] J.E. Banck. Teslotte kaom 't in [[1892]] aon d'n Duitse graof Von Bernstorff. Pas in [[1945]] is 't, es vijandelik bezit, door de Nederlandse staot geconfisqueerdin beslaag genome. Sinsdeen is 't 'n Friese gemeinte. 't Verdrieve vaan de [[SS]] vaan 't eiland heet tot [[11 juni]] gedoord (zuug ouch bij [[Tessel]]).