Dertigjäörige Krieg: Versjèl tösje versies
(gei versjil)
|
Versie op 24 sep 2019 15:18
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
d'n Dertigjäörige Krieg waas e groeatsjäölig militair kónflik in Europa det doerdje van 1618 toet 1648, ènjigendj mitte Wèsfaalse Vraej (worónger de Vraej van Munster, de Vraej van Osnabrögke en 't Verdraag van Munster valle). d'n Dertigjäörige Krieg guldj es eine vanne ieëste modern landjkriege. Inne krieg kwaam ei derdje vanne bevölking van 't Heilig Roeams Riek óm 't laeven en leep 't landj 'ne groeaten achterstandj op in zien óntwikkeling.
De krieg waas e gevolg vanne spanninge tösse kattelieke en protestantse staoten in 't hujig Duutsjlandj; de drekke aanleijing waas de Twieëdje Prager Oetvinstering. Ouch speeldje geostrategische grunj 'n rol inne krieg. 't Ganse kónflik begós wie de kattelieke staote Spaanje en Oeasteriek de protestantse staoten in 't naorde van 't Heilig Roeams Riek vereuverdje inne Boheemse (1618-1623) enne Daense (1623-1630) fase vanne krieg. Dit woort daonao óngedaon gemaak door Zwede (1630-1635), worónger Frankriek aktief mit góng doon veur Spaanje en Oeasteriek te verzwake (1636-1648).