Wes-Germaanse taole: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Tekslien 23:
Ingewoonse kinmerke zien oonder mie 't verdwijne vaan 't reflexief (Hollands ''Hij wast 'm'' of ''Hij wast z'n eige'' veur Limbörgs ''Heer was ziech''), 't verdwijne vaan de ''-n-'' veur ''-th'' (vaandao ''[[Muiden]]'', etymologisch geliek aon ''moond''), [[umlaut]] en daonao [[oontrunding]] vaan bepaolde klinkers (Fries ''grien'' tegeneuver Hollands ''groen'' zoonder umlaut en Limbörgs ''greun, gruun'' mèt umlaut), neiging tot [[palatalisatie]] (Ingels ''church'', Fries ''tsjerke'', Limbörgs ''kèrk'') de vörming vaan 't [[einheidsmiervoud]] (Nederlands ''wij, jullie, zij werken'', Twents ''wie, ie(leu), zie warkt''). In e woord wie ''vief'' (Oergermaans *''fimf'') doen zelfs väöl Limbörgse dialekte aon 'n Ingweoonse vernuiing mèt.
De aander groete veraandering is de '''[[Aajdhoegduitse klaankversjuiving]]'''. Dit hèlt in tot de aw [[plosief|plosieve]] ''p, t, k'' op väöl plaotse in [[affricaot]]e ''pf, ts, kch'' of gewoen [[fricatief|fricatieve]] ''f, s, ch'' veraandere. Dit begint bekaans direk nao de Groete Volksverhuizing in de Alpe en verspreit ziech daonao snel euver de Germaanse stamme, um daan örges in 't noorde te stokke. Daobij weure de veranderinge neet allemaol compleet verspreid. ''K'' weurt allein in 't [[Alemannisch]] tot ''(k)ch'' (''chind'', ''kchind'' 'keend'). De res vaan de veraanderinge haolt 't tot de [[Speyrer Linie]] ([[Spiers]]e lijn): ''ich'', ''mache(n)'', ''das'', ''apfel'', ''(p)fund''. Daobove valle die kinmerke ein veur ein oet, te beginne mèt de klaankveraandering vaan ''p'' (''appel'', ''pund''). Bij de [[Benrather Linie]], ein vaan de belaankriekste
'n Vereinvajdegde indeiling zouw zoe kinne oetzien (sterke cultuurtaole zien vet gezat):
| |||