Kèrk (geboew): Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
foto debie |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Valkebergs}}
[[Aafbeilding:
'n '''Kèrk''' ies 'n geboew woa-in 'n religieus gemeinsjap bie-einkump veur 'n ièredeens of 'n [[godsdeens]]oefening. Dao besjtoon diverse soorte kèrke, van ganse sumpel zaalkèrkskes tot weuste [[kathedraal|kathedrale]] en [[basiliek]]e.
'n Kèrkgeboew, plattegrond en ciefers verwieze nao 'n kruuskèrk, kèn besjtoon oet de volgende ónderdeile:
# [[Apsis (architectuur)|Apsis]]
# [[Preesterkoor]]
# [[Doksaal]]
# [[Koarumgank]]
# [[Sjtraolkapel]]le
# [[Krusing (geboew)|Krusing]] of [[viering]]
# [[Transep]]
# [[Sjeep (geboew)|sjeep]]
# [[Ziebeuk]]e
# [[Narthex]]
Bie de meiste [[Romaans]]e kèrke besjtoon ziebeuke en 't sjeep oet versjillende [[travee]]ë, 't deil van de ziebeuk of 't sjeep tösje 2 opvolgende pilere (op de plattegrónd besjtoon de ziebeuk en 't sjeep dus oet 5 traveeë). In sómmige kèrke ies bove de krusing of viering 'ne zoageneumde [[vieringtore]] geboewd. 'n Ander ónderdeil van de kèrk ies 'n [[crypte]]. Dees bevingk ziech dèks ónder 't preesterkoar en apsis, sóms ónder 't gans geboew (zoa-es bie de [[Sacré-Coeur]] in [[Paries]]).
Groater romaanse kèrke höbbe neet allein breier en haoger ziebeuke en sjeep, meh höbbe aan beids kent 2 ziebeuke of höbbe langs de ziebeuke nog 'n rie [[kapel]]le ter ière van [[heilige]].
==Soorte kèrke==
[[Aafbeilding:SGravenvoerenkèrkwkped05.JPG|thumb|right|250px|Kèrk in [['s-Gravenvoere]] ]]
* 'n '''[[Zaalkèrk]]''' ies , meistal 'n klein, einbeukige kèrk.
* Bie 'n '''[[kruuskèrk]]''' weurt 't [[sjeep]] van de kerk gekruus door 'n dweersjsjeep of dweersjbeuk, zoadat 't oppervlak 'n [[Latiens kruus|Latiens]] of [[Grieks kruus|Grieks]] [[kruus]] vörmp.
* De '''hallekèrk''' ies 'n type geboew woabie de ziebeuke dezelfde huègde höbbe es 't mieddesjeep. Dao bevinge ziech gein boveleechte in.
* De '''abdijkèrk''' of '''[[kloasterkèrk]]''' ies de kèrk van 'n [[kloaster]] of [[abdij]].
* 'n '''[[Kathedraal]]''' of in Nederland ouch waal Domkèrk geneump, in [[Italië]] ''duomo'', ies de hoofkèrk van 't bisdóm en van de [[biesjop]]. Binne op 't [[preesterkoar]] sjteit de ''cathedra'' (de biesjopszetel) opgesjtèld. De biesjop deit hie de [[preester]]wiejinge en ander plechtighede. 't [[Kapittel]] of kanunnike (college van geistelike adviseursj) hèlt hie ziene vaste koardeens. Kathedrale zint meistal groate, weuste geboewe mèt rieke verseringe. Bekènde veurbeelde zint geboewd in [[gotiek|gotische]] sjtiel, zoa es de dóm van [[Remuunj|Remung]], [[Den Bosch]] en van [[Utrei (stad)|Utrech]].
* Aan 'n '''kapittelkèrk''' ies 'n college van kanunnike verbónge. Meistal bevingk ziech hie in 'n groat [[preesterkoar]], dat door 'ne [[doksaal]] van 't kèrk[[sjeep]] gesjeie ies. Op 't koar weurt ederen daag 't [[koargebed]] ([[getieje]]) geleze en gezónge.
Regel 22 ⟶ 37:
==Kèrksjtiele==
[[Aafbeilding:Meersjebasiliekwkped05.JPG|thumb|right|250px|Gotische basiliek in Meersje]]
Kèrkgeboewe kènne ouch ónderverdeild weure in bepaalde architectuur-sjtiele:
* [[Romaans|Romaanse kèrk]]
Regel 37 ⟶ 53:
==Inwiejing==
Veurdat 'n kèrk of kathedraal in gebroek weurt genómme kump de biesjop 't geboew plechtig inwieje: de [[kèrkwiejing]]. De kèrk krieg dan ouch 'ne eige [[petroanheilige]].
==Zuug ouch==
| |||