Nicaragua: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K Hersjtèld tot de versie nao de lètste wieziging door Steinbach. |
Aanv. |
||
Tekslien 12:
| titelhoofregering = vice-president | naomhoofregering = [[Omar Halleslevens]]
| km2 = 130.737 | pctwater = 7,14
| inwoeners = 6.025.951 (juli 2017)<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2119.html The World Factbook - FIELD LISTING :: POPULATION]</ref> | deechde = 46
| munteinheid = [[córdoba]] | valutacode = NIO
| tiedzaone = -6
Tekslien 77:
De aw rivaliteit tösse León en Granada begós sterk op te speule in 't nui land. In de ierste stad euverheersde de liberaol factie, de twiede waor euverwegend conservatief. Dit leide al gaw tot 'ne [[börgeroorlog]], boemèt ouch de [[Vereinegde Staote]], op de hand vaan de liberaole, ziech mèt gónge bemeuje. 't Nao veure zètte vaan d'n Amerikaan [[William Walker]] es president vaan 't land veel evels in verkierde groond; de conservatief factie kraog de steun vaan versjèllende len oet de regio um deen oet te drieve. In [[1860]] deeg 't [[Vereineg Keuninkriek]] 't Caribisch kösgebeed, wat 't iewelaank had geclaimp, euver aon Nicaragua. Tege 't ind vaan de negentienden iew kaome planne veur e kanaal door 't land (dit plan woort oetindelek gesjrap in 't veurdeil vaan 't [[Panamakenaal]]). Wie president [[José Santos Zelaya]] ze tegewèrkde, bemeujde de Amerikaone ziech obbenuits mèt de Nicaraguaanse politiek, deeskier in 't veurdeil vaan de conservatieve. Vaanaof [[1909]] begós dit land mèt militair operaties, vaan [[1912]] tot [[1933]] kin me zelfs vaan 'n militair bezètting spreke, mèt 'n conservatief marionètteregering die de belaange vaan de Amerikaone in 't land deende. In de lèste jaore kaom de [[guerrilla]] vaan [[Augusto César Sandino]] (de ''sandiniste'') op, die de regering en de Amerikaanse marinere bevoch.
Vaanaof [[1937]] woort 't land decennialaank geregeerd door 'n dictoriaol dynastie, die vaan de familie Sonoza. De pa, [[Anastasio Sonoza García]], regeerde vaan 1937 tot ziene maord in [[1956]], zienen ajdste zoon [[Luis Somoza Debayle]] volgde häöm op tot heer in [[1963]] storf. Dee zie broor [[Anastasio Sonoza Debayle]] volgde häöm de facto op tot aon de [[revolutie]] in [[1979]]. Al in de jaore 1970 waor de oonvrei mèt de dictatuur, die veur groete [[corruptie]] en economische oongeliekheid zörgde, touwgenome. 'ne Belaankrieke katalysator waor d'n [[eerdsjöddel]] vaan [[1972]], dee d'n ermooj en elend nog versterkde. De oppositie waor sterk [[socialisme|radicaol-links]] georganiseerd en neumde ziech, wie de ieder guerrillero's oet de jaore twinteg en daarteg, ''sandinistas''. 't [[Nationaol Sandinistisch Bevrijingsfront]] (FSLN) greep in [[1979]] de mach en heel die tot [[1990]]. Oondaanks tot de filosofie vaan de partij neet volblood-[[communisme|communistisch]] waor - zoe späölde 't katholicisme dao-in 'n zeker rol - sloot 't nui rezjiem ziech wel bij 't oosblok aon en gaof 't zien steun aon linkse guerreillabeweginge in aander len. Dit waor zier tege de zin vaan [[Ronald Reagan]], dee de rechse guerrilla in 't land militair góng steune. Zoe woort 't intern conflik 'nen [[oorlog bij volmach]] wie 't die in de [[Kawwen Oorlog]] mie heet gegeve. Dit brach groetsjaolege versjendeleringe in gans 't land teweeg. Nao 'ne waopestèlstand sjreef me in 1990 verkezinge oet, die woorte gewonne door 'n anti-sandinistische coalitie (vaan rechse en gemaoteg linkse partije). 't FSLN bleef evels 'n factie vaan belaank, wat bleek oet de verkezinge vaan november [[2006]], boebij de mesties [[Daniel Ortega]] tot president woort gekoze. Ortega woort twie kier herkoze. De lèste kier waor in 2016. In 2018 braoke groetsjaolege en heftege proteste oet tege zien regering.<ref>[https://www.nrc.nl/nieuws/2018/07/19/in-nicaragua-ontluikt-een-burgeroorlog-a1610582?utm_source=SIM&utm_medium=email&utm_campaign=Vandaag&utm_content=&utm_term=20180722 NRC Handelsblad - Nicaragua op weg naar een burgeroorlog]]</ref>
==Bronne==
| |||