Dusseldörp: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Veerdeg. Veerdeg! Iech zal d'n ierste zien um touw te geve tot 't beter kin (bronne, deskundegheid etc.) meh nao 11 1/2 jaor is 't indelek veerdeg, madderfakkers! |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 99:
't [[Raodhoes (Dusseldörp)|Raodhoes]], opgelieverd in 1573, woort in [[renaissance]stijl oontworpe door [[Heinrich Tussmann]]. 't Is in 1884 oetgebreid mèt 'ne nuie vleugel in [[neorenaissance]] (um bij de stijl vaan de res te passe). Oet de zeventienden iew stamp de [[Sint-Andreaskirk (Duuseldörp)|Sint-Andreaskirk]], in volle [[barok]]stijl gebouwd, zoewie de protestantse [[Neanderkirk]]. De ouch barokke [[Maxkirk]] oet Carlstadt woort in d'n achtienden iew in laatbarokke stijl opgetrokke. Zier de meujte weerd is 't [[Sjloot Benraod]] in 't gelieknaomeg dörp; dit woort tösse 1755 en 1773 nao oontwerp vaan de Fransen arsjitek [[Nicholas de Pigage]] gebouwd. 't Tuint d'n euvergaank vaan de krölletege [[rococo]] (Lowie XV-stijl) nao 't strakker [[classicisme]] (Lowie XVI-stijl). 'n Aander kestiel vaan Pigage, [[Sjloot Jaoraod]], woort begin twintegsten iew aofgebroke en vervaange door 'n eclectisch nui kestiel.
Oet begin [[negentienden iew]] dateert de [[Ratinger Tor]]. 't [[Sjloot Mickeln]] in Himmelsgeis, vaan get later oet deen iew, vertuint 'n neorennaissancestijl. Datzelfde kin ouch weure gezag vaan de [[Kunsacademie (gebouw, Dusseldörp)|Kunsacademie]] vaan de hand vaan [[Hermann Riffart]] (opgelieverd in 1879) en 't [[Sjtendehoes]], boe-in sinds 1880 't parlemint vaan de [[Pruses (land)|Pruse]] [[Rijnprovincie]] bijeinkaom en later tot 1988 't deilstaotsparlemint vaan Noordrijnland-Wesfale. Nog talloes veurnaom hoezer in de aw stad stamme oet dezen iew
Oet de [[Weimarer Rippubliek]] stamme nog diverse markante gebouwe. Me kin daan dinke aon 't [[Wilhelm-Marxhoes]] oet 1924, eine vaan de ierste [[flat]]s in Duitsland, en aon de [[Mattheïkirk]] in 't Dusseldaal. Oet d'n tied vaan 't [[Daarde Riek]] stamp de [[Hauptbahnhof Dusseldörp|Centraol Statie]], die in 1936 veerdeg kaom.
Wie de mieste groete stei woort Dusseldörp in d'n Twiede Wereldoorlog hel geraak. Diverse gebouwe woorte herstèld of herbouwd, meh in väöl gevalle koos me ouch veur nuibouw. Zoe kaom de stad, aon de hand vaan steidebouwkundege [[Friedrich Tamms]] aon e groet aontal opzienbarende [[modernisme|modernistische]] gebouwe. 't Groet aontal opdrachte aon arsjitekte zörgde zelfs veur 'n ''Dusseldörper Arsjitektesjtried''. Me vint 'rs gans get aon de Berliner Allee (oonder mie 't ketoergebouw vaan de [[Sparkasse]]), meh ouch
Neet allein in de eigeleke binnestad oontwikkelde me modernistische bouwkuns. Zeker ouch aon 't [[Rijnfroont]] in Carlstadt verreze diverse markante, dèks hoeg gebouwe. Al in 1958 kaom 't [[Mannesmann-Hooghoes]] veerdeg, e vrij sumpel flatgebouw. Belaankrieker evels zien de gebouwe oet d'n tied vaan 't postmodernisme. Alleriers is dat de [[Rhingtoerm]], 'nen [[tillevisietorie]] dee in 1982 veerdeg kaom en boevaan dèks [[leechshow]]s weure gegeve, en de [[Nuie Landsdag (Dusseldörp)|Nuie Landsdag]], dee in 1988 in gebruuk kós weure genome. Oet 1999 stamp de [[Nuie Tsolhoof]] vaan [[Frank Gehry]].
Ouch de diverse [[brögk]]e euver de Rijn mote neet weure vergete. 't Zien 'rs in totaol zeve; de mieste mer aon eine kant op Dusseldörps groondgebeed. Bezunder is beveurbeeld de [[Theodor-Heussbrögk]], die in 1952 de ierste [[tuibrögk]] vaan Duitsland woort. 't Gief nog twie aander brögke mèt 'n gelieksoortege bouw: de [[Euverkasseler brögk]] en de [[Rhingkneebrögk]].
| |||