Arabisch sjrif: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nuie paragraaf.
Tekslien 184:
 
==Transcriptie en transliteratie==
De transcriptie vaan Arabische teks nao aander sjrifte lievert neet wieneg probleme op. De Arabische taol kint diverse klaanke die in de mieste taole neet veurkoume, en maak soms versjèlle die 'n neet-spreker koelek huurt (beveurbeeld tösse de emfatische <font size=4>ص</font> en de neet-emfatische <font size=4>س</font>, die (beveurbeeld) in 'n gewoen Limbörgse transcriptie allebei wie <nowiki><s></nowiki> zouwe weure gesjreve. Zelfs 't [[Internationaol Fonetisch Alfabèt]] is neet ummer gans aongeweze um die versjèlle weer te geve. Veur '''ṣād''' en '''sīn'''gebruuk me 'tzelfde teike; allein 'n diacritische touwveuging kin die twie foneme oeterein hawwe (/sˤ/ tegeneuver /s/). Daotegeneuver steit weer 'n groete variatie in teikes die me veur de ʾalif kin gebruke: die kin klinke wie [æː], [aː] of [ɑː], meh in de logica vaan 't Arabisch zien dat [[allofonie|variante vaan 'tzelfde foneem]].
 
[[oriëntalisme|Arabiste]] gebruke daorum e systeem wat de klaanke vaan de taol weergief volgens 't princiep 'ei foneem, ein lètter'. Dit systeem woort in 1982 gecodificeerd es [[DIN|DIN 31635]], meh is al väöl awwer: 't kump oersprunkelek vaan 't DMG ([[Deutsche Morgenländische Gesellschaft]]) en woort in 1935 op 't Internationaol Oriëntalistecongres in [[Roeme]] aongenome. Zoewel in 1935 es in 1982 zien klein veraanderinge in 't systeem aongebrach. DIN 31635 kinmerk ziech door de puntsjes oonder de emfatische lètters, door 't gebruuk vaan [[macron]]s veur lang vocaole en door de speciaol teikes '''ʾ''' en '''ʿ''' veur respectievelek ʾalif en ʿayn. Veur 1982 deeg me dat mèt apostrofe ('''ʼ''' en '''ʻ'''); dat zuut me ouch noe nog dèks, meh kin veur verwarring zörge. De ǧīm weurt es '''ǧ''' gesjreve; heimèt laot me de weerde vaan deze klaank in 't midde. 't Ieder gebruuk teike '''j''', wat me ouch noe nog väöl zuut, suggereerde sterk tot [d͡ʒ] de zjuste oetspraok waor (zuug bove). Hooflètters, die 't Arabisch sjrif ouch neet kint, weure net gebruuk. 'n Wijer conventie is tot me de DIN 31635-transcriptie mèt vètte lètters sjrijf. Veur 't sjrieve vaan [[Arabische dialekte]] weurt 't systeem dèks oetgebreid mèt teikes wie '''ē''', '''ǒ''' en '''g'''.
 
Veur neet-academisch gebruuk gief 't gein vaste systeme. Diverse conventies weure dèks nevenein of zelfs doorein gebruuk. In 't Nederlands taolgebeed moot me beveurbeeld keze of me de klaanke '''u''' en '''ū''' es <nowiki><u></nowiki> daan wel <oe> moet sjrieve. De klaank '''q''' weurt soms es <nowiki><q></nowiki>, soms es <k> weergegeve. De ta marbutah weurt soms wel, daan weer neet gesjreve. Veur de ʾalif steit soms 'nen apostrof, meh dèks weurt ze weggelaote. De ʿayn gief bezunder groete probleme. Soms sjrijf me häöm ouch wie 'nen apostrof of liet me ze gewoen weg (aon 't begin vaan e woord). Middenin e woord versjijnt ze evels dèks es 'ne klinker (beveurbeeld <font size=4>القاعدة</font> [[al-Qaeda]], DIN 31635 '''ʾal-qāʿida(h)'''; <font size=4>صنعاء</font> [[Sanaa']], DIN 31635 '''ṣanʿāʾ''').
 
Nog gans e verhaol apaart zien de transcripties vaan aander taole nao 't Arabisch. In Arabische gezètte e.d. is 't dèks nujeg um boetelandse naome in 't Arabisch sjrif weer te geve. Ouch daoveur bestoon gein vaste conventies. Consonante geve euver 't algemein gei probleem wienie 't Arabisch die ouch heet. Geimenelek weurt veur de neet-empatische variant gekoze: me zuut in naome wie ''[[Mark Rutte]]'' (مارك روته) en ''[[Bill Clinton]]'' (بيل كلينتون) dus 'n '''tāʾ''' en gein '''ṭāʾ'''. Vocaole, ouch korte, weure euver 't algemein wel oetgesjreve, umtot de transcriptie aanders al wieneg genog vaan 't woordbeeld euverliet. Veur klaanke die 't Arabisch neet kint, of boe me 't neet euver ins weurt, kinne de transcripties nog flink versjèlle. Zoe zal de klaank [g] in [[Libië]] normaal gezeen es 'n <font size=4>ق</font> weure gesjreve (in 't [[Libisch Arabisch|Libisch dialek]] weurt die lètter zoe oetgesproke), in [[Egypte]] algemein es 'n <font size=4>ج</font> (de normaal oetspraak vaan die lètter in Egypte, zelfs in 't Standaardarabisch), en in [[Irak]] ieder es <font size=4>گ</font> ('n lètter oontliend aon 't [[Perzisch|Perso-Arabisch]] sjrif; zuug [[#Extra lètters|oonder]])
 
==Lèttertype==
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Arabisch_sjrif"