Róslandj: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Tekslien 1:
{{misjmasj}}
{{dialek|Mestreechs}}▼
{{Dialeksec|AGL}}
{{landjtabel|
| naomlandj = Russische Federatie
Regel 20 ⟶ 21:
}}
'''
't Landj is èlf [[tiedzone]]s groet en besjleit väölderleij geografische landsjappe. Van 't naordweste pès zuudoeste deilt Róslandj grenze mit [[Naorwaege]], [[Finland]], [[Esland]], [[Letland]], [[Lithouwe]] en [[Pole]] (alletwieds mit de [[enclave]] [[Kaliningrad]]), [[Wit-Rósland]], [[Oekraïne]], [[Georgië]], [[Sjina]], [[Azerbeidzjan]], [[Kazakstan]], [[Mongolië]] en [[Naord-Korea]]. 't Deilt maritime grenze mit [[Japan]] aan de [[Zie van Okhotsk]] en d'n [[VS|Amerikaanse]] sjtaot [[Alaska]] euver de [[Beringsjtraot]].
==Historie==
De nasjenaal historie begint mit de [[Slavisch|Oes-Sjlave]], die opkaomde es 'n herkinbaar gróp tösje d'n [[3e iew|3e]] en [[8e iew]] n.Chr. De [[middeliewe|middeliewse]] sjtaot [[Rus]] woort in de [[9e iew]] opgerich en geregeerd door de [[Verjage|Verjaagse]] [[kreger]]selite en häör sjtamme. In [[988]] woort 't [[Christendom]], laterhaer de [[Róssisch-Orthodoxie]], euvergenomme vanoet 't [[Byzantiens Riek]], woemit de synthesis begos van Byzantiense en Sjlavische kulture es de bepaolers van de [[Róssische kultuur]] in 't naeks [[millennium]]. Rus' verratelde oetènteliks in 'n nómmer kleiner sjtäötjes; de meiste Rus' leng woorte gekasseerd door de [[Mongole]] in de [[13e iew]]. 't [[Groetvorsedom Moskou]] begos ziech lansem aan te bènje mit ómligkend vorsedomme en zien onaafhenkelikheid te herwinne van de Mongoolse [[Gouwe Horde]], en woort 't kultureel en polletik euverheersend naolaotesjap van 't [[Kievs Riek]]. In de [[18e iew]] haw de nasie ziech hiemelsbreid geëxpandeerd door beziegke, annexere en explorere pès 't [[Róssis Riek]], wat ’t driede groetse riek in historie waor en oetlempde van [[Pole]] in 't weste bis [[Alaska]] in ’t oeste.
Gevolg door [[Róssise Rivvelusie]] in [[1917]] woort de [[Róssise Soviet Fideratieve Sósjelistise Rippebliek]] de groetse en leijenden deilsjtaot van de [[Sovjet-Unie]], 't ierse offesjeel sósjelistisch land op de welt. De Sovjet-Unie sjpeelde 'n groete rol, mesjiens waal de groetse rol, in de euverwinning van de [[Geallieerde]] in de [[Twiede Weltoorlog]], en woort daonao ’n biegaevende weltmach en viejand van de [[VS]] ónger de [[Kaw Oorlog]]. In de Sovjet tied beleefde de Rósse e paar van de meis wichtige technologise prestasies van de [[20e iew]], inclusief de welts ieste zelfgemaakde [[sattelit]] (de [[Spoetniek]]) en d'n ierste minsj in 't [[universum]], [[Joerie Gagarien]].
De Sovjet-Unie veel in [[1991]], deiloetmakentere van de val van [[communisme]] in gans [[Europa]]. Daonao woort de Róssise Fiderasie opgeriech. [[Boris Jeltsin]] woort d'n ierste prizzedent vaan Rósland. Hae bleef prizzedent bis [[1999]] en woort opgevolg door [[Vladimir Poetin]]. Hae is nog loeter prizzedent, al waor hae tösje [[2008]] en [[2012]] premier ónger prizzedent [[Dmitri Medvedev]].
Aan 't ènj van [[1990]] waor de [[Sovjet-Unie]] de twiede groetse ikkenomie in de welt, haw zie de groetsen [[armee]] en ’t groets deil massadestructiewaopes. Nao de partisie vaan de Sovjet-Unie in 1991 versjiende 14 ónaafhenkelike rippeblieke op de kaart. Es de groetse, meisbevoukde en ikkenomisch meis óntwikkelde rippebliek van die 14, Rósland, of de [[Róssise Soviet Fideratieve Sósjelistise Rippebliek]], woort de Róssise Fiderasie en zie woort biegegaeve es de offesjelen opvolger van de Sovjet-Unie. 't Land weurt geregeerd es ’n fideraal semi-prizzedensieel rippebliek.
==Ikkenomie==
De [[ikkenomie van Rósland]] is de twelfde in de welt volges ’t nominaal [[Bruto Bènnelènjs Perduk]] (BBP) en 't zèsde in [[koupkraf]] in [[2015]]. Róslands extensieve energiesjprunke zien de groetse reserves in de welt, wat Rósland de groetse producer van olie en natuurlek gaas. 't Land is de viefde nucleaire force. Rósland is 'ne groete force en e permenent lid van de [[Vereinigde Nasies Veiligheidsraod]], de [[G20]], de [[Raod van Europa]], [[Asia-Pacific Economic Cooperation]] (APEC), de [[Shanghai Cooperation Organisation]] (SCO), de [[Orgenesasie veur Veiligheid en Samewirking in Europa]] (OVSE), de [[Weltshanjelorgenesasie]] (WHS), [[Gemeinsjap van Ónaafhenkelikke Sjtaote]] (GOS), [[Kollektief Veiligheidsverdraagorgenesasie]] (KVVO) en ei van de vief lede van de [[Euraziatische Ikkenomise Unie]] (EIU), same mit [[Armenië]], [[Wit-Rósland]], [[Kazachsjtan]] en [[Kirgizië]].
== Bestuurleke indeiling ==
Rusland is oonderverdeild in 85 ''federaol subjekte''; dit is mèt de [[Krim]] en [[Sebastopol]] (in 2014 geannexeerd respectievelek es otonoom rippubliek en federaol stad, meh door de internationaol gemeinsjap neet es Russisch gebeed erkind) mètgerekend. De aard en titels vaan die deilgebede löp oeterein, nao gelaank de bevolkingssamestèlling en de historie.
Regel 60 ⟶ 76:
Op federaol niveau is Russisch de officieel taol. In de deilrippublieke weure ouch aander taole gesproke, die dao, ummer neve Russisch, d'n officiële status höbbe. [[Tataars]] is de groetste minderheidstaol.
{{Azië}}
{{Europa}}
| |||