Italiaans: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Stephan 0796 (Euverlèk | biedrages)
KGeen bewerkingssamenvatting
sp
Tekslien 14:
}}
[[Plaetje:Map_Italophone_World.png|thumb|right|De verspreiing vaan 't Italiaans]]
't '''Italiaans''' is de taol vaan 't groetste deil vaan [[Italië]], wie die door zoe'n 65.000.000 lui gesproke weurt. 't Is ouch de officieel taol vaan [[San Marino]] en [[Vaticaanstad]] en ein vaan de veer officieel taole vaan [[Zwitserland]]. WijersWijer weurt de taol ouch gesproke in [[Malta]], de Sloveense en Franse grensgebedergrensgebede, in veurmaolege euverziese gebede wie [[Albanië]], [[Eritrea]] en de [[Dodekanesos]] en door immigrante in de [[VS]], [[Brazilië]] en [[Argentinië]]. 't Italiaans is ouch de officieel taol vaan de [[Orde vaan Malta]]. De Italiaanse standaardtaol is veurnaomelek gebaseerd op [[14e ièw|veertiende iewse]] dialekte oet de [[Toscane]]. De taole vaan [[Corsica]], [[Sardinië]] en [[Sicilië]] weure meistaolmiestal neet es dialekte vaan 't Italiaans gezeen, in 't bezoonderbezunder 't [[Sardiens]] neet. 't Italiaans steit 't korts bij 't [[Latien]], nao 't Sardiens.
 
== LeinwäördLienwäörd ==
Väöl Italiaanse wäörd zien, oonveranderd of aongepas, in 't Limburgs terech gekome. Dees wäörd zien in veer hoofcategorieë op te deile. De ierste zien de financieel terme (euvergenome in de laotelate [[middeliewe]]), wie ''baank'' en ''kassa''. De twiede zien de muziekterme, wie ''allegro'', ''andante'', ''adagio'', ''sonate'', ''cantate'', ''opera'', ''aria'', ''solo'', ''duo'' ezw. De derde zien de wäörd die mèt de allewijl hendeg populairenpopulair Italiaanse keuke te make höbbe: ''pasta'', ''spaghetti'', ''pizza'', ''ravioli'' ezw. In de veerde categorie valle veural de wäörd die typisch Italiaanse dinger aongeve, wie ''mafia'' (oorsproonkelek 'n afkörtingafkorting vaan 'n verzètsbeweging tege de hegemonie vaan de [[Bourbon]]s).
 
Väöl Italiaanse wäörd zien, oonveranderd of aongepas, in 't Limburgs terech gekome. Dees wäörd zien in veer hoofcategorieë op te deile. De ierste zien de financieel terme (euvergenome in de laote [[middeliewe]]), wie ''baank'' en ''kassa''. De twiede zien de muziekterme, wie ''allegro'', ''andante'', ''adagio'', ''sonate'', ''cantate'', ''opera'', ''aria'', ''solo'', ''duo'' ezw. De derde zien de wäörd die mèt de allewijl hendeg populairen Italiaanse keuke te make höbbe: ''pasta'', ''spaghetti'', ''pizza'', ''ravioli'' ezw. In de veerde categorie valle veural de wäörd die typisch Italiaanse dinger aongeve, wie ''mafia'' (oorsproonkelek 'n afkörting vaan 'n verzètsbeweging tege de hegemonie vaan de [[Bourbon]]s).
 
== Sjrif ==
't Italiaans weurt gesjreve in 't [[Latiens sjrif]]. 't Weurt nao fonetisch principe gesjreve. 't Alfabet kint 21 lètters. De lètters j, k, w, x en y oontbreke, al koume zie wèl veur in leinwäördlienwäörd oet 't [[GreeksGrieks]] en [[Ingels]]. Italiaanse wäörd eindege bekans ummer op [[klinker]]s.
 
't Italiaans weurt gesjreve in 't [[Latiens sjrif]]. 't Weurt nao fonetisch principe gesjreve. 't Alfabet kint 21 lètters. De lètters j, k, w, x en y oontbreke, al koume zie wèl veur in leinwäörd oet 't [[Greeks]] en [[Ingels]]. Italiaanse wäörd eindege bekans ummer op [[klinker]]s.
 
== Grammair ==
 
=== Geslachte ===
't Italiaans kint twie geslachte: mannelek en vrouwelek. Zelfstendege naomwäörd die eindige op -o zien bekans ummer mannelek en zelfstendege naomwäörd die eindige op -a zien bekans ummer vrouwelek. Oetzunderinge zien bieveurbildbeveureld wäörd oet 't GreeksGrieks wie "(il) diploma" en "(il) problema".
 
't Italiaans kint twie geslachte: mannelek en vrouwelek. Zelfstendege naomwäörd die eindige op -o zien bekans ummer mannelek en zelfstendege naomwäörd die eindige op -a zien bekans ummer vrouwelek. Oetzunderinge zien bieveurbild wäörd oet 't Greeks wie "(il) diploma" en "(il) problema".
 
=== Miervoud ===
Miervoudsvörming is zier einvoudeg. Eindeg 't woord op -o, weurt 't miervoud -i, bieveurbild ''letto'' - ''letti''. Eindeg 't woord op -a, weurt 't miervoud -e: ''chiesa'' - ''chiese''. Väöl [[leinwaordlienwoord|leinwäördlienwäörd]], wäörd die eindege op -i (''crisi''), [[medeklinker]]s (''film''), wäörd die aofgeleid zien vaan 'nen oersprunkeleke vörm (''foto - fotografia'') en wäörd mèt 't accent op de letstelètste lèttergreep (''tabù'') verandere in 't miervoud neet.
 
Miervoudsvörming is zier einvoudeg. Eindeg 't woord op -o, weurt 't miervoud -i, bieveurbild ''letto'' - ''letti''. Eindeg 't woord op -a, weurt 't miervoud -e: ''chiesa'' - ''chiese''. Väöl [[leinwaord|leinwäörd]], wäörd die eindege op -i (''crisi''), [[medeklinker]]s (''film''), wäörd die aofgeleid zien vaan 'nen oersprunkeleke vörm (''foto - fotografia'') en wäörd mèt 't accent op de letste lèttergreep (''tabù'') verandere in 't miervoud neet.
 
=== Lidwäörd ===
D'rst zienGief zeve bepaolde lidwäörd in 't Italiaans:
{| class="wikitable"
! geslach
Regel 68 ⟶ 64:
|}
 
WijersWijer gief 't zeve onbepaolde lidwäörd:
{| class="wikitable"
! geslach
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Italiaans"