CDU: Versjèl tösje versies

De '''Christlich Demokratische Union Deutschlands''', of kót '''CDU''', is 'n politieke partie in [[Dütsjlank]]. Zie besjteet op federaal niveau seër [[1950]] en behuët tot 't midde van 't politiek spectrum. De CDU is 'n gemieësigd conservatief-cristelige partie. I [[Beiere]] besjteet de CDU neet, mer guëf 't 'n zösterpartie: de [[CSU]]. Bei partieë wirke op federaal niveau same, al behaote zie dön ege sjtructuur. I dg'rne [[Bóndsdaag]] vörme zie ing fractie. Bei partieë hant mitgleder unger [[protestante]] en [[kathelieke]] en van alle economische klasse. De partie identificeert zichzèlf mieë mit de kathelieke en protestantse kirke, meh 't partieprogram is mieë pragmatisch as ideologisch.

Noa d'r [[Twieëde Weltkreeg]] woeëde i Dütsjlank versjillige christedemokratische partieë opgerich. Vrieë rap, op 14 december 1945, besjlótte zie alle d'r naam ''Christlich Demokratische Union [Deutschlands]'' aanaa te numme, mit oetzundering va de CSU i Beiere. De medesjiftesj woare mitgleder va de kathelieke centrumpartie, oeë -unger [[Konrad Adenauer]], deë in [[1949]] president va g'n Bóndsrepoebliek Dütsjlank woeëd, mitgleder va de conservatieve protestantse "Deutschnationale Volkspartei" en twieë liberale partieë. De christedemokratie woar ing va de veer politieke sjtruimónge die woare toegesjtange durch de geallieerde machte. De versjillige CDU-aafdelónge kinde ing groeëte autonomie i de nüj federale sjtaat. De [[Rienland]]se CDU va Adenauer untwikkelde zich tot ing va de mechtigste CDU-aafdelónge i Dütsjlank, dewiel ieërder de [[Berlien]]se tak dat woar.<ref>http://www.kas.de/wf/de/71.8753/</ref>

Op 21 oktober 1950 vóng de ieësjte federale partiedaag i [[Goslar]] (Nedersakse) sjtat. Adenauer woeëd hei tot landeligelengelige vuurzitter va de CDU gekoaze. De CDU blieëf bis hüj ing va de groeëtste miets verteëgewöardigde partieë i de Dütsje politiek. I de joare '50 zörgde d'r Minister van Economische Zake, Ludwig Erhard, vuur 't Wirtschaftswunder, ing periode van economische greuj i deg'n [[BRD]]. Pes in [[1963]], toen Konrad Adenauer aaftrooj en Erhard aantroojaatrooj as bóndskanselier va Wes-Dütsjlank, verleer de CDU höar absolute mieërderheed, al kós zie wieërregiere mit de conservatief-liberale [[FDP]]. De ieësjte "Rot-Schwarz-Koalition" mit de sociaaldemokratische [[SDP]] woeëd gevörmd op 1 december [[1966]], oeë-i [[Kurt Georg Kiesinger]] verkoaze woeëd tot kanselier. Bei de verkezingverkezóng van [[1969]] kam de partie vuur 't ieësj óch i de oppositie terech en woeëd 't lank wieërregierd durch 'n coalitie va de SPD en FDP. De SDP en de FDP behaote de mieërderheed i de joare '70 en pes in [[1983]] wón de partie flink. Die wins góng in [[1987]] wier verloare, meh [[Helmut Kohl]] kós as bóndskanselier aablieëve. Noa ''die Wende'' (d'r val va ded'r [[Berliense MoerMoeër]] in [[1989]]) woeëd contak gelèg mit d'rde Oeës-Dütsje zösterpartie va Lothar De Maizière. I de Oeës-Dütsje Volkskammerverkezónge behoalde die partie de mieërderheed en woeëd vuur 't ieësj inne neet-communis minister-president va deg'n [[DDR]]. In oktober [[1990]] góng de Oeës-Dütsje CDU op i de Wes-Dütsje. Nao de "Wiedervereinigung" wón de CDU en in [[1994]] aavaarde Kohl names de CDU, FDP en SPD obbenüts de kandidatoer vuur 't bóndskanselierssjap.

Vanaaf [[1998]] góng 't sjlech i de peilónge mit de CDU, en besjlót Gerhard Schröder va de SPD wieër te regiere mit Joschka FisherFischer va [[Bündnis 90/Die Grünen]]. In [[1999]] en [[2000]] kam de CDU slechsjlech in 't nüts durch e partiefinancieróngssjandaal. Oet ungerzeuk kam oet dat Kohl betrókke woar geweës bei 't sjandaal. Heë verleer heidurch zing lidmaatsjapieërelidmaatsjap. De "Rot-Grüne Koalition" va de SPD en Die Grünen kós noa de bóndsdaagverkezónge van [[2002]] wieërregiere. De CDU verleer obbenüts zedele. In [[2005]] woar Angela Merkel, die i g'n DDR woar gewasje, de ieësjte vrouwelige kandidaat vuur 't bóndskanselierssjap. Zoeëwaal de CDU en de SPD verlere zedele bei de verkezónge i dat joar, meh bei houwe te wenig zedele um de mieërderheed i de bóndsdaag te vörme. Bei partieë gónge toen wieër as ing coalitie. Bei de verkezónge van [[2009]] góng Merkel wieër mit de FDP, meh die coalitie verleer de mieërderheed bei de verkezónge van [[2013]]. Heidurch regiert hüj obbenüts 'n "Rot-Grüne Koalition" unger leióng va Angela Merkel.