Handel: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
PahlesBot (Euverlèk | biedrages)
K Robot: autematis teks vervange (-veraander +verander)
sp
Tekslien 1:
{{Dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Kaufmann-1568.png|thumb|'ne Sjacheleer of ''Kaufmann'' in [[Frankfurt am Main]] oet [[1568]].]]
[[Handel]] is 't oetwissele vaan geujere, sjiechtedeenste en aander kosbaar zake. Handel is 't basisprinciep vaan eder [[ikkenomie]]. 't Drieve vaan handel weurt ouch '''sjachele''' geneump.
 
De ierste oetwisseling vaan geujere of sjiechtedeenste goofgaof 't al in 't [[Paleolithicum]] (de Awwe [[Steintied]]) mer kaom pas ech op in 't [[Mesolithicum]] (de Middelsteintied). 't Gief bewieze tot al 150.000 jaor trök woort gesjacheld euver groeten aofstand en tege d'n tied tot de [[homo sapiens]] oet 't [[Neolithicum]] kaom (de Jonge Steintied, 10.000-2000 v.Chr., indegend mèt de introductie vaan 't [[sjrif]]) en stei en landbouwgemeinsjappe vörmde, waor handel 'n essentieel deil vaan 't leve. De stap nao 'n gevestegde, agrarische levesstijl transformeerde de minseleke sameleving en leide bis e veujseleuversjot, zoetot me nui affaireszake wie [[wèrktuugwèrktuig]] make en [[weve]] kós oontwikkele. Dees ambachslui creëerde daan 'n euversjot vaan hun producteprodukte, wat ze weer kóste verhandele veur veujsel. Dörpe gónge ziech specialisere in producteprodukte die opdoor 'nnen aanderaandere geleef waore en roond 3000 v.Chr. hadde de [[Mesopotamië]]rs handelsroutes gevesteg mèt de stei in de [[Indusvallei]] - mesjiens de ierste verbindinge tösse oongelieksoortege steieleke gebede.
 
Handel is 'n motor die ikkenomieë aonzèt, sociaol interactie vergemekelek, polletiek veranderinge stimuleert en veurt nao de verspreiing vaan ideeë, taole, geujere, culture, relizjie, riekdómriekdom, lui en krenkdes. Via handel sjare lui geujere in oet wiedwei streke, huurde ze euver gebäörtenisse en zworve ze oet nao oonbekèndeoonbekinde plaotse veur nui kanse. Handel heet relaties tösse meugelek rivaole gestabiliseerd mer ouch geveurd nao conflictekonflikte, oorloge en 't oonderwerpe, oetmoordeoetmaorde en oonderdrökke vaan mieljoene, mesjiens wel mieljaarde lui. Door alle tiejetije heerheen zien [[richard]]s opgestande, oondergegaange en geressusciteerdopgewek umtot de minselekminseleke basisbehooftebasisbehoefte handel tot noedzaak maakde.
 
== Etymologie ==
Wie dèks mèt aw [[Germaanse taole|Germaonse]] wäörd in 't [[Limbörgs]] is 't duuster of '''handel''' vaan 't [[Duits]] of [[Nederlands]] de taol in kaom, of, wat realistischer is, al veur de vörming vaan dees twie taole gebruuk woort in Limbörg. 't Drieve vaan handel weurt in 't Limbörgs ouch '''sjachele''' geneump. Ouch heivaan is de [[etymologie]] duuster, al zal 't woersjijnlekwoersjijnelek 'n verlimbörgs woord mótte zien gewees vaan 't [[Vlaoms]] (''schachele''). Iemes dee sjachelt weurt allewijl in 't Mestreechs dèks 'nen '''handeleer''' geneump, mer dat is 'n [[Hollands|verhollandisering]]. Eigelek sprik me meistens vaan '''sjacheleer''' of '''marchang''' (''marsjang'', vaan 't [[Frans]]). '''Handele''' weurt nog ummertouw in 't [[Mestreechs]] '''marchandere''' geneump (vaan 't Frans ''marchander'').
 
== Spreekwäörd en gezègkdes ==
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Handel"