Acre (Brazilië): Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K →Bronne: Dat systeem zouwe ze, mèt de koms vaan Wikidata, op gewoen artikele mote aofsjaffe... |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 17:
|tiedzaone=UTC -5
}}
'''Acre''' (oetspraok in 't [[Braziliaans Portugees]]: [[IPA|[ˈakɾi]]]) is 'ne staot vaan [[Brazilië]], in de regio Noord (''Norte''), in 't tropisch binneland. De staot is rillatief klein (zij 't nog ummer veer kier zoe groet wie Nederland) en dunbevolk; heer besteit nog veural oet oongesjonde [[tropisch bos]]. Hoofstad is Rio Branco. Acre grens (mèt de klok mèt, begin in 't noorde) aon [[Amazonas (Brazilië)|Amazonas]], [[Rondônia]] (e klei stökske), [[Bolivia]] en [[Peru]]. 't Groondgebeed vaan Acre huurt pas sinds 1903 bij Brazilië en waor daoveur formeel deil vaan
==Fysische geografie==
Tekslien 98:
==Bevolking==
===Etnische gróppe===
De mierderhied vaan de bevolking is [[pardo]] (zoeget wie ''creool'' of ''mulat'': iemes mèt ziechbaar gemingk zwart en wit blood); in 2006 waor dat 57,5%. Blaanke maakde 33,0% vaan de bevolking oet, [[negers]] 7,8%. [[Aziaote]] en [[indiaone]] same waore 1,7% - heimèt heet Acre al 'n groeter inheimse bevolking es de mieste aander staote vaan Brazilië. In de rillatief kleine staot ligke al neet minder es 34 [[indiaonerizzervaot]]e (''terras indígenas''). De inheimse stamme umvatte de [[Yaminawa]], [[Manchineri]], [[Kaxinawá]], [[Ashanink]]a, [[Shanenawa]], [[Katukina]], [[Arara]], [[Nukini]], [[Poyanawa]], [[Nawa]], [[Jaminawa-Arara]] en nog get [[geïsoleerd volk|geïsoleerde stamme]] boevaan me de naom neet wèt. Die lèste leve noordelek vaan Cruzeiro do Sul, tege de grens mèt Peru.
===Taol===
Wie bekaans euveral in 't land is Portugees de dominante taol. In 't Amazonegebeed, ouch in Acre, sprik me Noord-Braziliaans Portugees, 'n accent wat mer wieneg versjèlt vaan 't in Brazilië gebruuk Standaardportugees.
De indiaonestamme die in contak zien getrejje mèt de westerse wereld hure tot de [[Arawaanse taole|Arawaanse]], de [[Arawakspraoke|Arawakse]] en de [[Panoaanse taole]]. De ierste en lèste zien typisch veur de regio, de Arawakse taole koume evels in groete deile vaan Zuid-Amerika veur. Väöl vaan die volker höbbe hun eige taol al gans of gooddeils opgegeve; dat gelt evels laank neet veur allemaol. Wat de geïsoleerde volker veur taole spreke, is neet ummer bekind.
==Economie==
Acre had in 2010 'nen [[Index vaan Minseleke Oontwikkeling]] (HDI) vaan 0,663, wied oonder 't lendelek gemiddelde vaan 0,727. Dit is oongeveer zoe väöl wie 't aonligkend Bolivia ('t ermste land in Zuid-Amerika). Veural op 't platteland heers ermooj. Wie euveral is de staot sinds 1990 wel sterk drop veuroet gegaange.
Intösse wèrke ouch in Acre de mieste lui in de [[tertiaire sector|deenstesector]]. Dat kump umtot de hoofstad Rio Branco, mèt 'n kinmerkende stadseconomie, de staot numeriek gans domineert. Toch vint me hei ouch nog väöl werk in de [[primaire sector]]. [[Bosbouw]] is zier belaankriek in de staot; 't mierendeil vaan d'n [[export]] in Acre besteit oet [[hout]]produkte. In principe weure de bosse doorzaam geëxploiteerd; praktisch gezeen geit dat evels nog dèks fout en löp ouch deze staot gevaor vaan [[oontbossing]]. De [[rubber]]bouw, oets d'n insegsten economische factor vaan belaank, is ouch nog levend en wel; oongeveer e veerde vaan al 't in Brazilië geproduceerd rubber kump hei vaandan. Ouch exporteert de staot väöl vröchte. Wijers weure [[ries]] en [[reetsokker]] verbouwd en [[veehawwerij|bieste gehawwe]], meh neet zoe väöl wie in de staote die ziech dao-in gespecialiseerd höbbe. Tot slot beie de reviere väöl eetbare [[vèsserij|vès]].
==Historie==
Regel 109 ⟶ 116:
==Extern links==
* [http://www.ac.gov.be Officieel website vaan de staot]
[[Categorie:Brazilië]]
|