Mès (meziek): Versjèl tösje versies

Langen tied woorte de deile vaan 't ordinarium zelde of noets polyfoon gezat; me maakde allein [[organum]]s vaan de bezunder mèsdeile ([[proprium]]) en deeg de gewoen mèsdeile [[gregoriaans]]. In de [[veertienden iew]] kaom dao veraanderingverandering in: de meisters vaan de [[ars nova]] beveurbeeld (meh neet allein zij!) gónge ummer mie deile vaan 't ordinarium - die me jummers edersweek kós oetveure - mierstummeg te zètte. Oet dezen iew stamme ouch al complete mèsse (boe-oonder ein vaan [[Guillaume de Machaut]]), meh gebrukelek waor dat toen nog neet. Dat veraanderdeveranderde in de [[vieftienden iew]]. 't Groetste deil vaan de [[renaissance]] (te beginne mèt de [[Twiede Nederlandse Sjaol]]) waor de mès de belaankriekste vörm vaan compositie, boe 'n väölvoud aon componiste ziech mèt bezeghele. 't Woort noe ouch gebrukelek veur mèsdeile thematisch same te binde door 't gebruuk vaan 'tzelfde thematisch materiaol door de deile heer. De ierste generaties dege dit mèt de [[cantus firmus|cantusfirmustechniek]]; later gaof 't [[parodiemès]]se (mèsse die de meziek vaan 'n aander werk, dèks e wereldlek [[chanson (awwe meziek)|chanson]], mèt alle stumme euvernaome en neet allein ein stum) en mèsse mèt [[imitatie (meziek)|doorgeïmiteerd contrapunt]]. Dat lèste typ woort de norm bij [[Giovanni da Palestrina]], die ziene stijl door de kèrk es ''[[ars perfecta]]'' woort erkind en iewelaank es veurbeeld gol.