Rodos (sjtad): Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Stephan 0796 (Euverlèk | biedrages)
KGeen bewerkingssamenvatting
Stephan 0796 (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{Dialek|Heëlesj}}
[[Plaetje:Rodi,_porta_della_vergine_02Medieval_City_of_Rhodes_01.JPGjpg |thumb|DeZich ''Maagdepoeët'', ungerdeel vaop g'ne sjtadsmoeërn vaMiddelieëwse Rodossjtad]]
'''Rodos''' (óch waal ''Rhodos'',; Greeksj: ''Ρόδος (Ródos)''; [[Italiaans]]: ''Rodi'') is de hoofplaatsj van 't Greeksje eilank en gemingde [[Rodos]]. De havesjtad hat 'n ummoeërd centrum en ligk op 't oetesjte noardoeëste va dat eilank en hat zoeëget 50.000 lüj. RodosDe sjtrategisch geleëge sjtad woeëd i d'r [[viefde iew veur Christus|vieëfden ieëw vuur Christus]] gesjtich en loog op versjillige handelsweëg tusje [[Europa]], [[Afrika]] en 't [[Midde-Oeëste]]. Heidurch hat doanoa't ivluëj ungergange va de ouw Greke, Byzantiene, [[Maltezer Orde]], Turke en Italiane. Al dees kelturekultoere hant dön sjpöar in 't sjtroatbild hingergelate. Zoeë guëf 't mieërder Byzantiense kirke en Turkse moskeeë en zint wichtige öapebare geboewer durch de Italiane geboewd, wie 't gouverneurspalies en 't theater. De Middelieëwse sjtadbinnesjtad sjteet igesjrieëve bei de [[werreldirfgoodlies|weltirfgoodlieës]] va de [[UNESCO]]. Neëve de ummoeëring lup 'n sjpatsierroute. Rodos sjteet al lang bekank as toeristisch oord, meh seër 't valle va de militaire junta, kam 't massatoerisme good op gang. I de jöare '80 en '90 woar 't ee va de dröks bezuchte besjtumminge i Grekelank.
 
==Gesjichde==
{{Sjtumpke}}
De gesjichde va Rodos begint in 408 vuur Christus, toen de sjtad gesjtich woeëd durch de sjteëj [[Lindos]], [[Jalissos]] en [[Kamiros]]. De samewirking en de boew van 'n versjterkte sjtad op e sjtrategisch punt mós de drei sjtadsjtate in economisch en militair opzich sjterker make. De paar hóngerd jöare d'r noa vólgde 'n bleujperiode vuur de sjtad. D'r zieëhandel bleujde. I dizzen tieëd woeëd óch d'r [[Kolossus va Rodos]] geboewd, ee va de [[Ziëve weltwóngere]], deë aa g'n igang va de have sjtóng. 't Beeld dat in 282 v. Chr. veëdig woar, woeëd evvel in 226 v. Chr. verwoes durch 'nen heftigen eëdsjók deë óch anger deler va g'n sjtad verweusjte.
 
In 164 v. Chr. kam de sjtad unger [[Romeinse Riek|Romeinse hieërsjappie]] en tusje 330 en 650 woar de sjtad ungerdeel van 't [[Byzantiense Riek]]. De sjtad hat toen ing wichtige militaire beteëkenis en de vöale kirke die 't noe guëf i g'n sjtad, zint i dees era geboewd. I de jöare doanoa woar de sjtad decennia lang unger Arabische hieërsjappie. Oet dit tieëdperk guëf 't zieër wenig sjriftelige brónne. In 1309 woeëd Rodos aa de Maltezer Orde verkóch, oeë noa obbenüts 'n periode va bleuj begós. De sjtad woar wier ee va de wichtigste militaire en economische bolwirke i g'n [[Middellandse Zieë]]. Óch i dizzen tieëd woeëde kirke geboewd, meh bekangder zint 't palies va de groeëtmeestesj en 't krenkehoes. Óndanks de oprökkende Turkse Ottomane, bracht d'r handel vöal inkómste op. Sjriftelige brónne oet deë tieëd zint zieër zorgvöldig bewaard geblieëve en zint noe opgesjlage i g'n nationale bibliotheek va Malta.
 
De heersjappie va de Maltezer Orde eindigde in 1522 noa 'n lange belegering en inname durch Ottomaanse tróppe. De Turke verdreve de oersjprunkelige Greeksje bevóking, verangerde de kirke i moskeeë, richde badhoezer en privaatwuëninge op. Vöal anger geboewer weëde behaote, meh aa de wunsje va de nüj Turkse bevólkig aagepas. De sjtad verloor höar handelspositie. De [[negetiende iew|nuëgetieënden ieëw]] woeëd beheësj durch epidemieë en heftige eëdsjókke. De öapebare infrasjtructuur en de sjtad höar geboewer liede unger verwaarlozing. De mach va de Turke eindigde in 1912, toen de Dodekanesos, oeë unger 't eilank en de sjtad Rodos valle, i heng va de Italiane kam. De Italiane restaureerde de geboewer die zich herinnnerde aa de Maltezer periode, in 't beizunger 't palies, boewde de infrasjtructuur wier op (weëg, elektriciteet en de haves) en consollideerde dön mach i ge Middelands Zieëgebeed. De ouw Turkse geboewer en de islamitische en Joedse begraafplaatsje rónk d'r moeër woeëde gesjloop en woar vanaaf toen 'n greun zone. De Dodekanesos woeëd in 1923 'n kolonie van Italië. Bombarderinge i d'r [[Twieëde Weltkreeg]] verweusjte groeëte deler va g'n sjtad, wat vöal leëves eisde. Rodos woeëd in 1948 wier bei [[Griekeland|Grekelank]] geveug. Planne vuur 'n totaal heropboew va de sjtad in 1957, 1961 en 1963, zörgde vuur groeëte wiersjtank bei archeologe, oeë durch zie neet woeëd oetgeveurd. Vanaaf dizzen tieëd kam óch 't massatoerisme good op gang. De Middelieëwse sjtad woeëd al in 1960 as archeologisch monument aageweze, meh woeëd pas in 1988 bei 't UNESCO weltirfgood igesjrieëve. <ref>http://www.rhodes.gr/en/ipolimas/istoriatispolistisrodou/</ref>
 
=='t Bezieë waeëd==
*[[Akropolis]], drei kilometesj boete 't centrum mit 'nen Apollotempel;
*De Mandraki-have mit 't Sint-Nikolaas fort en de muëles. De Kolossus stóng aa dees igang;
*De ouw sjtad en höar fortificaties;
*'t [[Palies va de Groeëtmeestesj]], geboewd durch de Maltezer Orde en gerestaureerd durch de Italiane;
*De [[Süleymanmoskee (Rodos)|Süleymanmoskee]], geboewd in 1522 en noe nag sjteeds e gebedshoes vuur mohammedane.
 
==Infrasjtructuur==
Rodos is verbónge mit de lóchhave Diagoras, die zoeën nuëge kilometer zuudwestelig va g'n sjtad ligk. Vanaaf de "Central Port" guëf 't verbindinge noa anger eileng va de Dodekanesos en wieër i g'n [[Egeïsche Zieë]] en 't Greeksje vastelank. 't Guëf óch 'n veerverbinding noa de Turkse badplaatsj [[Marmaris]] en [[Bodrum]]. Wieër kint me gebroekmake van 't öapebaar verveur i de vörm va busse, oeë me vanoet g'n sjtad u.a. Lindos aa g'ne zuudkank va ge eilank kin berieëke. Wichtige weëg zint de "Rodos-Kamiros Province Avenue", deë noa de lóchhave lieëd, d'r "Rodos-Kalithea National Avenue", deë noa de badplaatsj [[Faliraki]] vuët, d'r "Tsairi-airport National Avenue", va de lóchhave noa de oeëskös en d'r "Rhodes-Lindos National Avenue". Dit is d'r wichtigste weëg deë vanoet de sjtad neëve de oeëskös van 't eilank lup. Inkel deler zint veerbaans en substandaard sjnelweëg, wie óch deels d'r weëg va de Tsairi-lóchhave noa de oeëskös.
 
==Fotogalerie==
===Middelieëwse sjtad===
<gallery>
Rodi_porta_dell%27arsenale_03.JPG|De poeët noa 't arsenaal
Rodi,_porta_della_vergine_02.JPG|De Maagdepoeët
Rhodes-Palace_of_the_Grand_Master_moat_and_wall.jpg|'t Palies va de groeëtmeestesj
AltstadtRhodos6.JPG|Typisch sjtröatsje i g'n binnesjtad
</gallery>
===Turkse veëdel===
<gallery>
Rhodes_town_square.jpg|'t "Platia Ippokratoe'' mit i vólgorde de middelieëwse fontein, de "Sokratessjtroat" en de Süleymanmoskee
Rhodos160.JPG|De "Sokratessjtroat" mit op d'r hingergrónk de moskee
Sueleiman-Moschee.jpg|De Süleymanmoskee
</gallery>
===De have===
<gallery>
Rhodes_harbour.jpg|Zich op d'r ingang va g'n have
Fort_Saint_Nicolas_Rhodes.jpg|Fort Sint-Nicolaas
3Mulini.jpg|De drei muëles
</gallery>
 
==Weblinks==
{{Commonskl|Rhodes (city}}
{{Wikivoyage|Rodos (stad)}}
*[http://www.rhodes.gr/el/ www.rhodes.gr] {{gr}}, me kint op 't Ingelsj umsjakele
 
==Brón==
''Dit attikel baseert zich op 't corresponderend [https://de.wikipedia.org/wiki/Rhodos_(Stadt) Dütsje attikel] en wieër óch [https://nl.wikipedia.org/wiki/Rodos_(stad) op de Hollendsje] en de [https://en.wikipedia.org/wiki/Rhodes_(city) Ingelsje versie].''
<references/>
 
[[Categorie:Sjtaej in Griekeland]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Rodos_(sjtad)"