Modernen Tied: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
PahlesBot (Euverlèk | biedrages)
K Robot: autematis teks vervange (-op force vaan +volgens)
Tekslien 91:
D'idee tot société subjek veur weitesjap kin zien is gans nui en woort pas in de 19e iew oontwikkeld oonder de, nog ummertouw te gebruke, benaoming: sociologie. Mer zelfs 't konsep vaan société is gaar neet zoe nui es väöl lui zawwe dinke. 't Konsep goof 't pas in de 17e iew en had polletiek origin.
 
In de traditionele wereld goof 't 'n klein, regierende éliet en 'n argarische gigantische miederheid, geïssoleerd in klein komunes. Nao de [[Middeliewe]] begoste de [[aristocratie|aristokrate]] ziech presentierde es degein die simulaire, culturele menere höbbe. Dit klein gröpke nömde ziechzelf de Société, de res veel dao neet oonder. Dit is op force vaanvolgens väöl historici 't begin vaan modern civilisatie. De staot greuide in zien monopolie vaan de force, sociaal en polletiek relaties tösse lui greuide heidoor, mer ouch 'n zekere fundering veur nog altied bestaonde Europese menere vaan gedraag en leve en de introductie vaan e zeker geveul veur sjeemde. Dees force kaom vaan de hoegere klasse (in de Renaissance nog veural aristocratie, vaanaof de Opklaoreng ouch ummertouw dèkser de Bourgiousie). En dees force zaw door de decennia heer laankzaom aon ouch 'ne ról gaon späöle in de greuiende middelklasse. Naomaote zoewel dees force es de middelklasse zelfs greuiende waore, begos dees force ouch invlooj oet te oefene op de liegereklasse. Door dees gigantische veraandering vaan de balance in société, dreigde d'r vraoge nao bove te koume die in de Middeliewe nog leke te zien beantwoord:
* ''Wie vörmdet geer 'n sociaol orde?'' – Me góng vaan de communité (dee traditioneel, lokaol, gefixd, collectief, oonvrijwèlleg, hierarchiek en persoenlek -zelf vis-á-vis- in netuur waor) nao de societé (die modern, vrijwèlleg, nationaal, veraanderend, oonaofhenkelek, élitair, altied-veraanderend en oonpersoenelek in natuur waor). Väöl lui begoste ziech aof te vraoge of 't wel meugelek waor in dees modern societé 'n stabiel sociaol orde te sjöppe.
* ''Wie vörmdet geer sociaol veraanderinge?'' - Me begos ziech te beseffe tot veraandering neet (per se) de Wèl vaan God is. Boeveur oontstaon d'r daan toch transformeringe? Wat zien de rizzeltaote daovaan? En is dit gerilleteerd mèt 't perbleem vaan sociaol orde, en es jao, wie daan?
Tekslien 98:
Dinkers wie [[Alexis de Tocqueville]], [[Claude-Henri de Rouvroy|Saint-Simon]], [[Herbert Spencer]] en [[Auguste Comte]] perbeerde allemaol op 'n aander meneer dees vraoge te beantwoorde. Evels waore dees antwoorde emper weitesjappelek te neume in de allewijl diffenitie vaan 't woord. Sociologie goof 't nog neet in Europa. Hun theorieje waore 'n misjmasj vaan historie, ideologie, ikkenomie en polletieke weerdes. Sociologie es apaarte discipline woort pas geïntroduceerd door Weber en [[Émile Durkheim]]. Ideologie woort evels wel al gezeen es serieus weitesjap.
 
Zoe zach [[Antoine Destult de Tracy]]: ''Me mót 'n ideologisch methood make veur analyse. Hei maak me 't versjèl tösse riechteg en fout en oetindelek 'n société op de fundering vaan wirkeleke ideeje.'' Tot ideologie geliek stoond aon objektieve, weitesjappeleke kènnis woort mesjiens door de mierderheid geaccepteerd mer toen al goof 't ouch kritiek vaan bekinde lui. [[Napoleon]] nömde ideologie de fundering vaan gans en al dat duvels is; de fundering vaan euvergerationaliseerde, door constitie geconstructureerde wètte, in plaots vaan reigels gebasseerd op 't humaon hart, wirkelek geëxpiriënteerd oppe wirkelekheid en gebasseerd op historische kènnis. Marx neumde ideologie 't gedeild wereldbeeld vaan de hoegere klasse um te aander klasses te euvermeistere. De liegere klasse veurlege tot kapitalisme realiteit is, netuurleke reigels. Dat dewijl op force vaanvolgens Marx kaptialisme allein d'r waor in Europa um de liegere klasse stil te hawwe.
==Brónne==
=== Inleiing ===
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Modernen_Tied"