China: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Sport: Hoof neet laank te weure. Taofeltennis, badminton en nog get. |
→Historie: Begós; me snap tot hei väöl euver te zègke vèlt. |
||
Tekslien 254:
==Historie==
===Prehistorie===
Wie in groete deile vaan Azië heet me ouch in China spoere gevoonde vaan d'n ''[[Homo erectus]]''. De Chinesen oondersoort weurt de [[Pekingmins]] geneump, nao zien vindplaots, en de fossiele stamme vaan zoe'n 750.000 jaor geleie. Oongeveer 100.000 jaor geleie kaom d'n ''[[Homo sapiens]]'' 't land binne, aofgoonde op fossiele oet Hunan. De umgeving vaan de Geel Revier neujde oet tot de oontwikkeling vaan 'n [[landbouw]]cultuur. De [[hirs]]cultuur geit trök tot oongeveer 7000 veur Christus, dewijl de [[ries]]cultuur doezend jaor joonger is. Ries is sinds minsehäögenis 't [[basisete]] in Oos-Azië. Mèt oongeveer 3000 veur Christus begint in China de [[broonstied]].
Diverse oeraw voondste vertuine e soort [[protosjrif]]. Sommege höbbe de teikes die me dao-op zuut in verband gebrach mèt 't huieg Chinees sjrif; dit zouw kinne beteikene tot dit sjriefsysteem al 9000 jaor aajd is. Zoe'n hypotheses höbbe evels e zwaak punt, umtot 't sjrif daan doezende jaore moot höbbe euverleef zoonder spoere nao te laote tot 't in de late broonstied weer opduuk. 't Is daobij neet gezag tot de bewoeners vaan de Geel Reviervallei Chineze waore.
===Veurkeizerleken tied===
[[Plaetje:China_1.jpg|thumb|Voondste geassocieerd mèt de Shang-dynastie.]]
De [[protohistorie]] vaan China woort iewelaank moondeling doorvertèld en pas väöl later opgesjreve. Wat dao-euver weurt gezag, berös op bronne wie 't [[Book vaan Documinte]] (touwgesjreve aon [[Confucius]], ca. 500 v.Chr.) en 't werk vaan [[Sima Qian]] (ca. 100 v.Chr.). Volgens hun begós de dynastieke historie vaan China mèt de [[Drei Verhevene en Vief Keizers]], die me wel es legendarisch kin aofdoen (de Verhevene waore volgens de verhaole haafgode die oet d'n hiemel kaome um China te regere). Vaan oongeveer 2100 tot 1600 veur Christus zouw in 't weste vaan de vallei de [[Xia-dynastie]] höbbe geregeerd. Euver hun historiciteit liet ziech niks zègke, meh voondste die wieze op complexe, gelaogde samelevinge zien wel gedoon. De hoofstad waor Yangchen, geassocieerd mèt 't huieg [[Dengfeng]] in Henan.
De lèste keuning vaan de Xia-dynastie zouw zien aofgezat door de [[Shang-dynastie]], die oet 't ooste kaom. Oet de dinkeleke Shang-tied zien al väöl mie veurwerpe bewaord gebleve. Ouch dateert oet deen tied 't [[orakelknokesjrif]], d'n ajdste vörm vaan 't Chinees sjrif. De korte inscripties, veural veur woerzègkerij gebruuk, beie evels gein inziech in 't al of neet bestoon vaan de Shang. Diverse stei zien wel bloetgelag, in 't bezunder [[Yinxu]] en [[Anyang]], allebei in later werke mèt de Shang-dynastie geassocieerd. Me heet op 't groondgebeed vaan 't huieg China evels nog aander voondste gedoon, die ouch op 'n hoegoontwikkelde besjaving wieze meh boebij e verband mèt de Shang-besjaving neet veur de hand ligk.
(Zhou)
===Qin- en Han-dynastie===
| |||