Diftong: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
anges zuut det ouch zoea vraemp oet |
|||
Tekslien 14:
Behalve 't versjil tösse vallendj en stiegendj guuef 't ónnag e versjil inne richting, det wil zègke tösse aop (of äöpenendj), toe (of sloetendj), centraliserendj en huuegdjeharmonisch. Hiebie geit 't neet euvere klemtoean, mer euver de richting worin d'n diftong zich es 't woor bewaog. Aope diftonge zeen diftonge wobie de standj vanne móndj wiejer aop wuuertj, wie de ''oea'' in 't Mofers; bie toew diftonge wuuertj de standj vanne móndj toewer, wie de ''ou'' enne ''ei'' van 't Mofers; bie centraliserendje diftonge vergliedj 'ne perifere klank nao de midde vanne móndj, wie de ''eë'' en ''ieë'' van 't [[Haerles]]; en bie huuegdjeharmonische diftonge blief de huuegdje geliek. Dees litste kattegorie is betrèkkelik zeldjzaam en is bekèndj vanoet aaj Germaanse spraoke (wie 't Aad-Ingels: [beo̯n] ''beon'' "zeen" (vergeliek ''bön'') en [kæɑ̯ld] ''ceald'' "kaad"), meh kump ouch veur bie sómmige spraekers van 't Mofers, die de ''uue''-diftong ieëre wie ''eu-è'' oetspraeke. Wiejer zeen ouch diftonge wie ''oej'' en ''iew'' huuegdjeharmonisch.
Aope diftonge kómme väöl veur in Duutsje dialekte. Hiebie geit 't mit naam ómme diftonge die 'n samegesmóltje [r] höbbe, wie inne wäörd ''wir'' [viːɐ̯] "veer", ''für'' [fyːɐ̯] "veur", ''mehr'' [meːɐ̯] "mieë" en zo wiejer. Mirk hiebie waal op det neet alle r-diftonge per diffeniesje aop zeen; de [aːɐ̯] sluutj namelik, zie 't mer e klei bietje.
Wiejer wuuertj nans 't óngersjied gemaak tösse nej en brei diftonge. Nej diftonge höbbe slechs 'n klein verangering vanne kwaliteit, dewiel brei diftonge e groeat versjil höbbe; [ao] is 'ne rilletief nejjen diftong in vergeliek mitte breien diftonge [au].
Es litste kónne diftongen ouch e lank-kórtóngersjied höbbe, wie in 't [[Ieslandjs]]. In 't Limbörgs kómme zón óngersjieje min veur. E dialek worin det waal 't val is, is det van [[Haëmet]]. Dao höbbe ze e lank-kórtóngersjied veur [ɛɪ̯], [œʏ̯], [ɔʊ̯] en [ɑʊ̯].<ref>Verhoeven, Jo (2007), "The Belgian Limburg dialect of Hamont", Journal of the International Phonetic Association 37 (2): 219–225.</ref> Neet-contrastief kan 't ouch veurkómmen in dialekte wobie de langen ''oo'', ''eu'' en ''ee'' lichtelik diftongere (wie in Naord-Limbörg); hiebie wusselt de ''oo'' den aaf mit ''ów''.
=== Limbörgse diftonge ===
| |||