Boondsrippubliek Duitsland (1949-1990): Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nuuj pazjena: {{dialek|Mestreechs}} thumb|Wes-Duitsland sinds 1957. Wes-Berlien in 't greun (zuug de teks). De '''Boondsrippubliek Duitsland''' (D... |
KGeen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 3:
De '''Boondsrippubliek Duitsland''' ([[Duits]] ''Bundesrepublik Deutschland''), informeel '''BRD''' of '''Wes-Duitsland''' geneump, waor 'ne staot in [[Wes-Europa]] dee voortkaom oet de [[Amerikaanse bezèttingszone|Amerikaanse]], [[Britse bezèttingszone|Britse]] en [[Franse bezèttingszones]] die in [[1945]] nao de [[Duitse capitulatie (1945)|Duitse capitulatie]] in d'n [[Twiede Wereldoorlog]] in 't verslage [[Duitsland]] waore ingestèld. Dees drei zones waore, neve 'n veerde, de [[Sovjet-bezèttingszone]], gemeind um 't land door 'nen tied vaan [[denazificatie]] heer te bringe. Al gaw kaome evels de groete ideologische versjèlle tösse de democratische westerse machte en de [[Sovjet-Unie]] vaan [[Jozef Stalin|Stalin]] aon 't leech. In [[1948]] kaom 't tot e conflik wie in de westerse zones de [[Duitse mark (1948)|Duitse mark]] woort ingestèld en de Sovjetrusse es reactie [[Wes-Berlien]] gónge blokkere. De drei westerse bezètters beslote ziech te spje mèt 'n nui, democratische groondwèt die daan mer zoonder instumming vaan de Sovjet-Unie mós weure opgeriech. Op 23 mei [[1949]] waor 't zoewied. Es reactie hei-op stiechde me in de Sovjetzone dao-op de [[DDR]], op [[communisme|communistische]] groondslaag. Heimèt waor de deiling vaan Duitsland veur veerteg jaor e feit.
't Nui land oontwikkelde ziech in de [[jaore 1950|jaore '50]] en [[jaore 1960|'60]] verrassend snel tot 'n veurbeeldege democratie en economische groetmach (''[[Wirtschaftswunder]]''). Mèt Fraankriek woort 'ne vrundsjappeleke band opgebouwd, dee leide tot de opriechting vaan de [[Europese Gemeinsjap veur Kole en Staol]], later via EEG en EG gewore tot de [[EU]]. In de [[jaore 1970|jaore '70]] kaom 't in Duitsland, mier nog es in de res vaan Wes-Europa, tot 'n oetbarsting vaan extreemlinks gedachtegood, soms in gewelddaodege vörm ([[Rote Armeefraktion|RAF]]). Wie in de [[jaore 1980|jaore '80]] de communistische wereld sterk achterop raakde, destabiliseerde 't bewind in Oos-Duitsland en kaom de discussie euver hereineging op gaank. Op 3 oktober [[1990]] waor 't zoewied. 't Hereineg Duitsland hèt officieel ouch ''Boondsrippubliek Duitsland''; formeel is 't dezelfde staot es dee hei besjreve weurt (de hereineging waor officieel 'n touwtrejjing, ''Beitritt'' vaan de DDR tot de BRD). In alledaogs spraokgebruuk sprik me vaan ''Wes-Duitsland'' veur de historie tot 1990, en gewoen vaan ''Duitsland'' veur jaore daonao.
't [[Saarland]] stoont nog tot [[1957]] oonder Franse bezètting, tot de bewoeners ziech per rifferendum oetspraoke veur aonsleting bij de Boondsrippubliek. Officieel waor Wes-Berlien, door de speciaole status vaan gans [[Berlien]], gei deil vaan de BRD; praktisch gezeen evels wel.
| |||
