Siluur: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Stephan 0796 (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Stephan 0796 (Euverlèk | biedrages)
KGeen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{Dialek|Heëlesj}}
[[Plaetje:Silurianfishes ntm 1905 smit 1929.gif|thumb|Visse oet 't Siluur]]
't '''Siluur''' is e geologisje tiedpèrk dat óngerdeel oetmakd va de era [[Paleozoïcum]]. De periode löp va 443,4 ± 1,5 bis 419,2 ± 3,2 [[Ma]]. 't Tiedpèrk weëd vuuraafgegange durch 't [[Ordovicium]] en weëd ópgevolgd durch 't [[Devoan|Devoon]]. I 't Siluur woar de algemene zieënivo hoeëger en de tempereture wermer as i 't Ordovicium. De dominante lankmassa i 't Siluur woar 't superkontinint [[Gondwana]]. Tusje de klieëner kontininter [[Laurentia]] ('t hütse Noard-Amerika en Greunlank) en [[Baltica]] ('t hütse Noard-Europa) vóng [[caledonisje orognese]] plaatsj, wie i 't vuuraagegange Cambrium en Ordovicium, oeë-durch in Noardwes-Europa en d'r oeës-kös va Noard-Amerika gebirgdes óntsjtónge. Tiëdes 't Siluur greujde de ieësjte echte plenter óp lank. [[Gewervelde biester]] koame nag neet vuur óp lank. I zieë ónjtónge de ieësjte [[beinvèsse|beenvisse]], die jets d'r groeëtste gróp vörme binne de [[vèsse|visse]]. ''[[Brachiopode]]'', [[graptoliete]] en [[trilobiete]] zint algemene [[fossiel]]e oet de geologisje periode. I de mieëstes óndepe zieëje góf 't neëve de [[kaakvisse]], óch groeëte koraalriffe. Óp lank woare de ieësjte [[Oongewervelde bieste|óngerwervelde biester]] talriek, wie [[insekt|insekter]], [[sjorpioen]]e en [[sjpin|sjpinechtige]]. De [[peilsjtaartkraefte|peilsjtaatkreëfte]] leëve nag sjteets i ge köswatere va de Amerikaanjse oeëskös en hawwe Siluur as oersjprung.
 
't Siluur woeëd rónk 1830 gedifinieërd durch d'r Sjotse wetesjapper [[Roderick Murchison]]. Murchison koam tót dees óntdekking noa geologisj óngerzeuk i 't zude va Wales. Heë benömte 't gesjteente oet 't Siluur noa de ''[[Silure]]'', e Keltisje vólk dat leëfde óp g'n grénsj tusje Wales en Ingelank. Zingen collega [[Adam Sedgwick]] óngerzeukde 't awwer Cambrisj gesjteente en beë publiceërde same dön wirk. Óndudeligheed sjöpte verwarring uëver de persieze indeling va de geologisje tiedsjaal. D'r geoloog [[Charles Lapworth]] vóng hei-durch i de indeling 't systeem Ordovicium oet, dat de geologisje tiedperke oeteen hawwe mós.
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Siluur"