Insekte: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
linkfix
Stephan 0796 (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 3:
De '''Insekte''' (singulair: '''insek''', Insecta <small>([[Linnaeus]] 1758)</small>; [[Latien]] veur 'ingesnoojene') zien 'n [[klasse (biologie)|klasse]] vaan de [[gelidpoetege]]. Wie de aander gelidpoetege zien ze vrij klein (miestens in de [[orde vaan gruutde]] vaan millimeters of centimeters) en bestoon ze oet segminte, die in hun geval zien samegevalle in de drei deile [[kop (insekte)|kop]], [[thorax]] en [[achterlief]] (abdomen). Ze höbbe zès [[poet|pu]], [[veulspriet]]e, extern [[kaak (anatomie)|kake]], samegestèlde [[oug]]e, dèks ein of twie paar [[vleugel]]e, aoseme door loker in 't lief en zien [[ei]]erlègkend. Sommege saorte leve [[sociaol bies|sociaol]] (in kolonie); insekte die solitair leve lègke miestal väöl (hoonderde of doezende) eier en [[breujzörg|breuje]] neet. 'n Aontal soorte vertuint [[holometabolisme]]: de [[larf|larve]] liekene neet op de volwasse bieste en verpóppe ziech.
 
De insekte vörme de veurnaomste gróp [[diere|bieste]] vaan de ganse wereld: mier es 800925.000 soorte zien bekind <ref> David Grimaldi, Michael S. Engel: Evolution of the Insects. Cambridge University Press (Cambridge Evolution Series), 2005</ref> en in zoe good wie edere biotoop speule ze 'n rol. Vaan die hoonderdoezende bekinde soorte besteit 't mierendeil oet kevers. Edersjaor weure doezende nui soorte besjreve. Ze zien zeker al vaanaof 't vreug [[Devoon]] bekind en dominere al sinds 't [[Carboon]] versjèllende niches. [[Massa-oetsterving]]e kaome ze ummer relatief gemekelek door. 't Deil vaan de [[biologie]] wat ziech mèt de insekte apaart bezeghèlt is de ''[[entomologie]]''.
 
==Taxonomie==
Tekslien 39:
 
Aofhenkelek vaan 't systeem rekent me de ierste drei ordes tot de ''Apertygota'', of me heet veur de rotsspringers 'n apaarte oonderklasse ''Monocondylia''. De eindaagsvlege en sjiere hure bij de gróp [[Palaeoptera]], alle ordes die tenao weure geneump zien deil vaan de [[Neoptera]].
 
==Referentie==
 
 
{{sjtumpke}}
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Insekte"