Zuud-Limburgse haof: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
 
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{Dialek|Valkebergs}}
{{wio}}
De '''Zuud-Limburgse haof''', ouch geneump '''Romeinse boerderie''' en '''carréboerderie''' ies 'n boewwerk van 't gesjlote type. Veer, meistal blin gevele in carrévórmcarrévörm, weure gesjlote door 'ne poortvleugel, dae meistal euverkap ies.
't Gehièl maak in zien zuverste vörm de indrök van 'n vesting. Hie en dao 'n klein vènsterke, hoag bove de grónd. 'n Groate inriejpoort geuf toegang tot de groate binneplei. Sóms bevingk ziech in de poort 'n extra vootgengersjpeurtsje. Sóms ies d'r 'ne extra ingank veur 't vootvolk. 't Weerbare van zoane haof zouw mèt opzat zoa zin oetgeveurd, es verdediging tege aanvallersj en [[bokkeriejers]].
 
Tekslien 8:
Aafbeilding:Ieëtselderhaofwkped06.JPG|Baksjteine [[Ieëtselder]]haof (Etzenrade)
Aafbeilding:Hunnecumwiki.JPG|[[Hunnekem]] 't [[Sjpekhoes|Sjpekhoeës]]
Aafbeilding:TRoeëthaofwkped.JPG|[['t Roeët]] [[mergel]] [[haof]]
Aafbeilding:PlaatDorpshaofwkped06.JPG| [[de Dörphaof]] in [[vakwerk]] in [[Plaat]]
</gallery>
Rónd de binneplaats löp langs de moere 'ne gank, de ''sjprunk'' geneump, ónder de daakeuversjteek, de ''luifel'', door. In de miede laog, tot in de jaore 60 van de 20e ièw, de mèshoup. Aan deze sjprunk liegke achtereinvolges in u-vörm: aan eine ziekant 't woonhoes, dat mèt de kopse kant 'ne tuupgevel aan de sjtraot haet mèt 'n aantal vènstere.
Daoneve of dweersj dao-op 'ne vleuggel mèt de [[sjtal|sjtel]] veur 't viè en daoneve, ouch haoks, de [[sjuur]], kort bie de poort en good bereikbaar veur kar en peerd en later veur tractor mèt kar. In diede sjuresjuur weurt 't hui, de vröchte en 't kore bewaard.<br>
Ónder de luifel van de poortvleugel waor gelegenheid um te sjoele of um getuug op te sjloon. Dae luifel zou ouch besjerming beje tege 't euver de moer sjmiete van vijandelike projectiele...<br>
Aan de boetekant van 't complex sjteit tege ein van de zie-gevele of achtergevel 't [[sjop]]. Dat ies 'n aafdaak op päöl of pilere ter besjerming van wages, karre, machines en wèrktuug.
 
==Inriechting==
't Woonhoes. meistal eine zievleugel, besjteit oet 'n aantal achterein liegkende ruumdes. Aan de sjtraotkant de goow kamer, woa allein mèt hoagfièsdaag gezete moch weure. Daoneve 'n gengske vanaaf de hoesdeur en 'n kas, ''de nere'', en de trap. De nere ies 'n keul ruumde woa veurraod bewaard woort. Vanoet dat gengske geit 'n deur nao de woonkeuke woa ziech 't hoeselik leve ziech aafsjpeelt. Daoneve bevinge ziech de sjlaopkamersj. Bie de groater häöf ies d'r nog 'n verdeping mèt extra sjlaopkemerkes. Bie kleiner geboewe weurt de ruumde bove keuke en kamer gebruuk es bergzölder veur zièzaod.
 
==Boewmateriale==
* [[Vakwerk]] mèt sjtruè daak. Later vervange door daakpanne.
* [[Mergel]].
* [[Kundersjtein]].
* [[Baksjtein]], [[veldbrand]] of [[zónnebekkersj]], sóms gecombineerd mèt [[helsjtein]]e dörpele en lieste.
* Baksjtein mèt [[sjpeklaogesjpeklaog]]e van mergel of helle sjtein
 
==Groate boerehäöf==
* De Dörphaof in [[Plaat]] bie [[Ieëpe|Ièpe]]
* De IeëtzelderhaodIeëtzelderhaof in [[Ieëtselder]] (Etzenrade)
* De [[LibaekLiebik]] bie [[Se-Gietere]]
* D'rDe [[BongartBrómmelderhaof]] in [[ZjwierBrómmele (Wienesrao)|Brómmele]]
* De [[Bóngert]] in [[Zjwier]]
* [[G'n Dreesj]] in [[Tervoeësj]] (Tervoorst) bie [[Nut]]
* De haof [[Mamelis]]
Regel 38 ⟶ 39:
* Boerderiej in [[Gerieësjbrich|Riètersjbaek]]
* Apostelhaof bie [[Neercanne]] in [[Mestreech]]
* Haof [[Nekum]] bie Neercanne
 
* Haof in [[Misj]]
* [[Wisjegrach]]
* [[Heihaof]]
* [[Fabrciushaof]] in [[Woufhage]]
* [[Dieterenhaof]] in Woufhage
* [[Berghäöf]]
* [[Heihaof]]
* [[Veurderhaof]] in [[Krawbich]]
* Haof [[Kaardemich]] in Krawbich
* [[Windjhagerhaof]] in [[Windjhage]]
* [[Euversj Voelender]]
* [[Kruushaof]] bie Voelender
* Haof [[Lindelauf]]
* Haof [[Terlinge]] bie [[Gebrook (Heële)|Gebrook]]
*
==Lintbeboewing==
Häöf in lintbeboewing langs eine waeg:
Regel 48 ⟶ 64:
* [[Klein Hazel|Klein Haasdal]]
* [[Sjömmert]]
* [[Walem]]
 
* [[Tersjtraote]]
* [[Sjtókkem]]
* [[Ingber]]
* [[Ikkelder]]
* [['s-Gravenvoere]]
* Boerderieje in [[Mergraote]]
 
==Kesjtièlboerderieje==
Regel 54 ⟶ 76:
* de haof bie [[kesjtièl Genhoes]]
* de haof bie [[chateau Sint-Gerlach]] (noe hotel)
* de haof bie [[kesjtièl Maer]]
* de haof bie [[kesjtièl Èèsjde]]
 
==brónne==
* [[E. Franquinet]], boerderijtypen in Limburg. nr. 2 van de oetgaves door de provinciale schoonheidscommissie voor Limburg.
Oetgaever: Cl. Goffin, Mestreech 1931.
* Dorp en stad in Limburg. 'De dorpen' door R.C. Hekker 1981. De Walburg pers, Zutphen
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Zuud-Limburgse_haof"