Góldmöl: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nuuj pazjena: {{Dialek|Mofers}} thumb|'ne Góldmol. De '''góldmöl''' (Letien: ''Chrysochloridae'') vörmen 'n femielje van zougdere die...
 
stökske d'rbie
Tekslien 2:
[[File:Taupe doree.jpg|thumb|'ne Góldmol.]]
De '''góldmöl''' ([[Letien]]: ''Chrysochloridae'') vörmen 'n [[femielje (biologie)|femielje]] van [[zougdere]] die me kan vinjen op 't zujelik deil van 't [[Afrika]]ans kóntinent. Ze zeen neet nej-verwantj ane [[möl]] (''[[Talpidae]]''), meh geliekene ze waal vanwaenge [[convergente evolutie]]. Góldmöl lieken opvallendj väöl oppe [[bujelmöl]] (''[[Notoryctidae]]'') van Australië, wodoor ze in 't vergangene waal 'ns samegezatte woorte; ouch ómdet de góldmöl primitief placentabieëster zeen en vergeliekbaar molechtige specialisme höbbe.
 
Góldmöl laeve bao gans óngergróndjs, ónger graasveljer, busj, zómpgebiede, weusdjes en berggebiede. Wie versjillige anger gravendje zougdere mit euvereinkómstig gedraag höbbe ze kórte puuet mit kreftige graafklawwe, 'n hieël toew vach taenge voel en voch en 'n verheldje hoed, veural oppe kop. De ouge zeen neet-fónksjeneel en bedèk mit hoed en vach; de oearze zeen slechs klein äöpeningen en, juus wie bujelmöl, höbbe ze 'ne vergruuedje laerechtige lel veure naasgater te besjurme. 't Wichtigste zintuug is det van 't veule en ze zeen biezunjer gevuuelig veur trillinge die aankómmendj gevaor kónnen aanduje.
 
De bieëster variëren in gruuedje van ach toet zoeaget twintjig centimaeter. Ze höbbe gespierdje sjóljeren en 'ne vergruuedjen derdje klaw ane veurpuuet womit ze kónne grave. Wiejer höbbe ze geine viefdje vinger enne zeen d'n ieëste en veerdje vinger rudimentair; de echelste puuet behajen alle vief de tieënen en zeen einaan mit e vlees veur op 'n efficiënte meneer zandj daen ze mitte vörste puuet los höbbe gemaak nao achter de sjöppe. Góldmöl aete veurnamelik klein insekte die ze vinje door good te loestere. De [[grantgóldmol]] (''[[Eremitalpa granti]]'') kan mieër es 6 km aaflègke de nach veur nao aete te zeuke.
 
Dewiel saorte die inne weusdjes veurkómme sumpelewaeg dore losse zandj zwumme, maken anger saorte permanente börchte. Dees börchte zeen betrèkkelik ingewikkeldj-gevörmp en kónnen inkele maeters doorgaon óngere gróndj. Ze bevatte depe kamers die denen es sjoel- en vlöchplaatsen en anger die denen es letriens (veure oetwirpsele). Oetgegrave zandj wuuertj ómhoeag geduujdj nao de oppervlakdje inne vorm van rögken of molshuip, of 't wuuertj vasgeduujdj anen tunnelwandj. Wen 't waer extreem werm is trèk de [[grantgóldmol]] zich trögk nao 'n deepdje van zoeaget fieftig centimaeter en geit t'r inne staot van [[torpor]], zodet t'r innerzjie kan bespare.
 
== Taxonomie ==
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Góldmöl"