Paranormaal: Versjèl tösje versies

Bekank zint verhale uëver [[geis]]versjieninge of [[demoon|demone]]. Meh doa neëve weëd i vöal literetuur en monkelinge uëverlevering gesjproake uëver vreëme deerlige weëzes wieë [[weerwólf|weerwuif]]er, [[kryptide]] wieë de [[Mónster va Loch Ness]] en [[hellehóndhelhónd|hellehónker]]. Óch guëf 't [[Elementaal|elementale]] wieë [[trol]]le, [[elf]]e, [[fee]]ë en [[kobolt|kobolde]]n. I jieëker keltuur guëf 't zölke weëzes en vergelikbaar verhaler doa-uëver. Wieë me hei demone kint, kint me i de islamitisje weëlt [[dzjinnsdzjinn]]s, deë (hauf-)demonisj kinne zing. Vergeliekbaar zint de [[Oni]] oet Japan.

Inne beizungere gróp zint geister, deë bekans 't mieës vuurkoame i verhale uëver paranormale óngerwirpe. I 't traditioneel geleuf zint geister de neet-fysieke lichame va gesjtórvenen. I de westerse keltuur zint geister óft doalenke gesjtórvenen, deë geë rös hauw, weil zie plotseling doeëd gónke óf get nag mótte aafrónke. Dit is óntsjtange noa de ópkoms va 't [[christedóm]], oeë dees geister weëde gezieë as doalenk i 't [[vagevuur|vageveur]], i plaatsj va d'r [[hemel]]. I de mieër [[animisme|animistisje]] kelture weëde geister óp eëd as normaal besjawt. Óft guëf 't óch ceremonie's um deë geister te verere, weil zie weëde gezieë as gesjtórvene vuurawwesj. Get vergelikbaars kent me i de Sjinese vuurawwesjverering, die allewiel mieër is gebeseërd óp [[boeddhisme|boeddhistisje]] óf i 't beizunger Sjinese filosofisje richtinge wie 't [[taoïsme]].

I 't traditoneel Westerse beigeleuf kint me boavedeen gooj en sjlechte geister, oeë-va beivuurbild inne [[poltergeistpoltergeis]]t gevreës weëd. Óch zuut me dat geister óft versjillend weëde ópgemirk. Zoeë guëf 't geisversjieninge i de ganse fysieke manifestatie va de gesjtórvene, óf sjlechs deels. Sómwieles weëde [[orb]]s (energieböllekes) gezieë as geisversjiening, al dan neet mit e gezich doa-in. Sómwieles manifestere geister, zunger dat zie gezieë kanne weëde, óf zint manifestere zie as ''[[misvild]]'' of zoeëgeneumde [[vortex]] (energiesjtrang).

't Guëf nag anger paranormaal versjiensele deë neet (drèk) te deu hauw mit weëzes meh mit fenomene wieë [[graancirkelsgraancirkel]]s, [[ufo|ufo's]], [[leylien]]er, leechböllekes, vreëme geloeder en [[Boete-aerds laeve|boete-eëds leëve]].