Sjelde: Versjèl tösje versies

{{Dialek|Heëlesj}}

D'r '''Sjelde''' (Franzuësisj: ''Escaut'') is 'ne reveer deë óntsjprink i de Franzuësisje gemingde [[Gouy]] in de Noard-Franzuësisje regio [[Picardië]]. D'r reveer sjtruimt dan wieër via de [[Belsj|Belsje]] provincies [[Henegouwe]], durch de sjtad [[Gent]] i [[Oos-Vlaondere|Oeës-Vloandere]] en langs [[Antwerpe (provincie)|Antwerpe]] en höar gelieknamige sjtad. Bei Gent begint 't estuarium mit d'r [[Noordzie|Noardzieë]] (oeë d'r Sjelde i terech kumt), dat i 't Belsj de [[Ziesjelde|Zieësjelde]] weëd geneump en va'naaf de grénsj mit de Nederlankse provincie [[Zieland|Zieëlank]] vuurbei Antwerpe begint d'r [[Westersjelde]].

 

==Gesjichde==

D'r reveer d'r Sjelde woeëd i de [[ierste iew|ieësjte ieëw]] noa Christus i e Romiense tèks vernumt ónger de noam ''Scaldis''. 'n Anger aadeding is ''Scala''. 't Woar lang aangenoame dat d'r Sjelde 30.000 joare geleëe i noardelige richting leep, oeë hei vermeudelig bei d'r [[Doggersbank|Doggesjbank]] in d'r d'n tieds vöal lieëger geleëge Noardzieë sjtruimde. Waat aanimmeliger is, is dat d'r Sjelde mit d'r [[Rien]], [[Moas]] en d'r [[Theems]] oet Brittannië ing bunkeling vörmde, en i zudelige richting i [['t Kanaal]] sjtruimde. 't Hütse daags sjmalle deel va d'r Noardzieë tusje Groeët-Brittannië en Nederlank woar toen ing breë vallei. I g'ne tiedpèrk va de [[Weichselien]] i de sjpieër [[Pleistoceen]] (116 bies 11,7 [[Kiloannum (tied|Ka]]) woeëd d'r luëp va g'ne Sjelde verlagk noa noardoeëstelige richting durch ópsjtuwenk ies, dat [[zandj|zaank]]- en [[leem]]heuvels i 't Vloandere va hütse daags veruëzaakde. Doa vuur lóp de Sjelde via [[Ziebrugge|Zieëbrögge]] noa zieë, dös westelig. Dit procès duëde bies 8.000 joare geleëe. Óch ziejrevere begónne zing luëp 't verlagke durch de zaankheuvels.

De 'ricentere' zieësjpieëgelsjtieging va ungeveër 5.000 joare geleëe zurgte doa vuur dat de luëp van d'r Theems, Rien, Moas en dös óch d'r Sjelde zint verkót. De Sjelde sjtruimde va'naaf d'n tied bei 't hütse daagse [[Vlissinge]] (as Westersjelde) en noardeliger bei [[Sjouwe]] (as [[Oostersjelde|Oeëstersjelde]]) i zieë. D'r zieësjpieëgel bluuf sjtieëge en drónk zelfs kót aa d'r rank mit 't hoeëger geleëge Broabant (dös wied in d'r luëp va d'r Sjelde) bei [[Bergen op Zoom]]. Heidurch óntsjtónge de estuaria d'r Oeëster- en Westersjelde, die aamirkelig breëer zint as de gewuëne Sjelde, wieër i 't Belsj.

 

===Sjipsvaart===

 

 

==Referentie==