Sjtieëfteciefer: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Stephan 0796 (Euverlèk | biedrages)
KGeen bewerkingssamenvatting
 
Tekslien 8:
As me de demografie uëver de ganse weëlt besjoewt, zeet me twieë tendense deë gereleteërd zint tót 't sjtieëfteciefer. I rieker lenger weëde minder lüj gebuëre, oeë-durch kót gezag i verhawwing tót 't aatal gebuërene mieër lüj sjtieëfe. Dees óntwikkeling blieëf zich vuëtzatte i mitnaam Wes-Europa. I de armer lenger, de zoeëgeneumde [[derde waereld|derde weëlt]], is 't sjtieëfteciefer vöal hoeëger es i de rieker lenger. 't Guëf óch mieëstens e zieër hoeëg zoegelingesjtieëfte durch tekót aa medisje zórg e 't tekót aa de kwaliteet d'r va. Óch guëf 't i derde weëlt e hoeëger algemeë sjtieëfteciefer, dat mieëstens óch te linke is aa sjlechte medisje vuurzieninge en interne uurzaker, wie netuurramper (en sjlechte vuurberiedinge), krieëge óf 'n insjtabiel politieke situaasj (waat gewalt mit zich mieëbrink).
 
Doa teëngeuëver sjteet dat de lenger i d'r derde weëlt e gans hoeëger [[Gebaorteciefer|gebuërteciefer]] hant, oeë-durch evvelstoch e positieve bevólkingsgreuj is. Óch migraasj noa anger (rieker) lenger beivuurbild, drök ded'r bevólkingsgreuj neet. De rieker lenger hant e zieër lieëg zoegelingesjtieëfte mit e lieëger gebuërteciefer en 'ne rilletief hoeëg sjtieëfteciefer, allewiel de mieëste Wes-Europese lenger toch e'n lichte greujende bevólking hant, dat deels óch te make hat mit [[immegraasj]].
 
I de demografie sjpreëkt me uëver 'nee [[sjterfte-euversjót|sjtieëfteuëversjót]], went d'rt sjtieëfteciefer hoeëger is as 't Gebuërteciefergebuërteciefer óf algehele bevólkingsgreuj. 't Teëngeuëvergesjtilde is 't [[gebaorte-euversjót|gebuërteuëversjót]], oeë sjprake va is went 't aatal gebuërte's hoeëger is as 't aatal sjtieëfgevelle.
 
==Sjtieëfteciefer i Europa==
 
I [[Europa]] is de situaasj waat betrèf de sjtieëfteciefer neet indoedig. Zoeëwie aagegeëve gilt vuur mieëste Europese lenger va'noet weëltperspektief e rilletief lieëg gebuërteciefer, meh dat beteëkent neet noeëdzakeligerwieës dat de bevólkingsgreuj negatief is. Versjillende faktoeëre, wie immegraasj, meh óch 't groeëtedeels óntbreëke va geweld, politieke stabiliteet, bruto nasjenaal gelök, gooj medisje zórg en gooj óngerrich, zuurge vuur e lieëg sjtieëfteciefer. Sómwieles zint riligieuze motieve wiechtig vuur e (get) hoeëg(er) gebuërteciefer. Zoeë zeet me i [[Ierland|Ierlank]] e sjnel greujenke bevólking, dat 't gevólg is va inne aktieve beleiding va d'r kattelige godsdeens. 't Mohammedaansje [[Turkeie]] en aangrénzjenke Noard-Afrikaansje lenger zint vergeliebaar geveller.
 
Sjtieëfteciefers va de nieëgste lenger i Europa:
Tekslien 66:
==Sjtieëfteciefer en bevólkingsgreuj i Nederlank==
 
Nederlank hat e rilletief lieëg sjtieëfteciefer, allewiel 't regionale versjille guëf. De provincie Flevolank, meh óch 't sjteëlige gebeed i Hollank, de [[Randstad|ranksjtad]] hauw e consjtan positieve bevólkingsgreuj en 'nee hoeëg [[vestigingseuversjót|vastigingsuëversjót]]. Vöal rankgebeder, wie [[Groningen (provincie)|Groninge]], groeëte deler va de provincie [[Nederlands Limburg|Limburg]] en [[Zieland|Zieëlank]] hant rilletief lieëge gebuërteciefer en 'nee rilletief hoeëg [[vertrèkeuversjót|vertrekuëversjót]]. 't Vertrèkuëversjót zuurt doa vuur dat vöal aw lüj heem blieëve, en mieër awwer lüj zuurtzuurgt doa vuur dat 'nee rilletief hoeëg sjtieëfteciefer is. T'r vergelieking: Flevolank hat 5,1 sjtieëfgevelle (p. 1.000), en Zieëlank hauw 't hoeëgst: 9,6. I Limburg zeet me e verdelink: [[Naord-Limburg|Noard-Limburg]] hauw e'n leech greujende bevólking en wie mieër me i 't zude kunt, wie negatiever ded'r bevólkingsgreuj per 1.000 lüj. [[Venroj|Venroaj]] hauw inne bevólkingsgreuj va 1,8, [[Venlo]] 0,5 en [[Heële]] geet aachteroet mit 2,5, wie de mieëste plaatsj i de [[Miensjtreek]] (en beivuurbild [[Zittert-Gelaen|Zittert-Geleën]]: -3,5). Masjtrich doateënge, hauw innen sjnelgreujende bevólking. De bevólking geet hei mit 7,0 vuurtoet. <ref>http://www.zorgatlas.nl/beinvloedende-factoren/demografie/geboorte-en-sterfte/sterftecijfer-per-gemeente/</ref>
 
==Referentie==
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Sjtieëfteciefer"