Theophrastos: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{dialek|Norbiks}}
[[Image:Theophrastus.jpg|thumb|right|Theophrastos]]
[[Theophrastos]] (Eresos, [[Lesbos]], [[370 v. chrChr.]] - [[Athene]], [[287 v. chrChr.]]) is 'ne [[filosoof]] en d'r groeëtste [[plaantkundige]] van de [[Aodheed]].
Es Tyrtamos gebaore, neumde z'ne lieraar [[Aristoteles]] 'm Theophrastos umwille van z'n goddeleke meneer va kalle in 't openbaar of z'ne goddeleke sjtijl.
 
Theophrastos waor ursj lieërling va [[Plato]], later van Aristoteles. In 323 is e hoofd van 't [[Lyceum]] es opvolger van Aristoteles bis vlak väör z'ne doeëd. Theophrastos how ging keender en is och neet getrowd gewes. Och haat e gene directe opvolger aa-gewaeze.
 
'''==De Peripatetische Sjoeël.'''==
 
In 't Lyceum sjtong 'n kapel väör de [[Muzenmuze]] en d'r waor 'ne groeëte tuin umheen, mit waandelgaank, tuinhuuskes en aal. In dizze waandelgaank of ''peripatos'' waoërd college gehaowe en de sjoeël hat daoaan d'r naam [['de '[[peripatetische sjoeël']]' te daanke.
 
'''==Werke van Theophrastos.'''==
 
'n Lang lies va 220 titels is uvvergelieverd mae d'r zeunt mer 9 beuk ''Plaantkunde'' en zes beuk ''Uvver de oeërzaak van de plaante'' en 't beukske ''Karaktersjetse'' bewaard blaeve.
[[Diogenes Laërtios]] sjreef de 'antieke' biografie van Theophrastos.
 
'''==De Karaktersjetse.'''==
 
De daartig karaktersjetse zeunt in z'n gehieël bewaard blaeve. 't Zeunt treffende typeringe va sjtadsgenote. Theophrastos neumde hun eegenaardighede 'karakters', in breejer betekenis 'sjtaempel', en waor daomit d'r ursjte dae 't waoërd karakter haat toegepas op de minsjeleke zieël.
Aristoteles sjrieft in 't algeming uvver däögde en oondäögde in z'ne ''Ethika'' en laet och norme aa. Theophratos besjrieft ieëder psychologiserend d'r gewoeëne miensj en lut d'r laezer eeges oetmake wat e d'r van vindt of oeë e zich in herkint.
''Karaktersjetse'' vilt boete alle griekseGriekse genres. 't Waerk haat ging väörgangers, waal väöl naovolgers. D'r invloed in os daag bliekt oet ''Der Ohrenzeuge, Fünfzig Charaktere'' van [[Elias Canetti]] (1983) oeëmit Theophrastos eindelek 'ne waardige naovolger kriet.
 
In 'n alledaags taalgebroek sjtilt Theophrastos in ''Karaktersjetse'' miensjeleke eegenaardighede mit väöl humor an de kaak. E geet op de volgende meneer te waerk: e begint mit 'n definitie en geet da te waerk esof e de symptome van 'n kraenkde besjrieft. E compleet miensjbeeld wert daomit neet gegaeve mae waal een laeëvendige sjildering, zoonder enige moralistische pretaentie.
Regel 23 ⟶ 25:
E väörbeeld vertaalt däör Bep Mergelsberg:
 
:'''D'r regaent.'''
:Regentementaliteet kan me zieë es de versjlaving um d'r baas te zieë um raejene va mach en gewin.
 
:Zo'n autoritair figuur is ieëmes van 't volgende sjlaag: es de volksvergadering vergadert uvver de :keus van ordebewaarders die d'r organisator motte assistere bie de processie, da traejt-e nao väör :en miengt dat die functionarisse blanco volmach motte ha...en inge is genog...
:...Vanzelfsjpraeëkend liegke de volgende regentekrete 'm in d'r moond besjtorve: ...vaeër of zie :besjture de sjtad - 'n aander keus haat 't neet...
 
[[kategorie:Filosoof]]
[[kategorie:Griekse aajdheid]]
 
[[ca:Teofrast]]
[[de:Theophrastos von Eresos]]
[[el:Θεόφραστος]]
[[en:Theophrastus]]
[[es:Teofrasto]]
[[eo:Teofrasto]]
[[fr:Théophraste]]
[[it:Teofrasto]]
[[he:תאופרסטוס]]
[[hu:Theophrasztosz]]
[[nl:Theophrastus]]
[[no:Theofrastos]]
[[pl:Teofrast]]
[[pt:Teofrasto]]
[[ro:Teofrast]]
[[ru:Теофраст]]
[[sk:Teofrastos]]
[[fi:Theofrastos]]
[[sv:Theofrastos]]
[[zh:泰奧弗拉斯托斯]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Theophrastos"